Opieka koordynowana w Podstawowej Opiece Zdrowotnej (POZ) umożliwia lekarzom pracującym w POZ rozpoznanie niewydolności serca dzięki takim narzędziom jak peptydy natriuretyczne oraz echokardiografia. Wcześniej lekarz POZ nie mając dostępu do tych metod diagnostycznych, kierował pacjenta do poradni kardiologicznej albo do szpitala. W nowym systemie lekarz POZ ma możliwość ustalenia rozpoznania niewydolności serca, a co się z tym wiąże, rozpoczęcia leczenia. Opieka koordynowana w POZ sprawia, że rola Podstawowej Opieki Zdrowotnej w opiece nad pacjentami z niewydolnością serca wzrasta. 

Choć dużo mówi się o ich udziale w diagnostyce i personalizacji terapii onkologicznej, badania genetyczne wciąż stanowią niedocenione narzędzie prewencyjne. Tymczasem badania naukowe pokazują, że ok. 10% wszystkich nowotworów powstaje na bazie dziedzicznych predyspozycji.     

Badania genetyczne pozwalają wskazać osoby w grupie ryzyka, które są nosicielami mutacji genetycznych (wariantów patogennych) odpowiadających za zachorowanie na nowotwory. Ich występowanie nie oznacza jednoznacznie pojawienia się i rozwoju choroby, ale ich wykrycie pozwala wdrożyć odpowiednią procedurę prewencji i profilaktyki antynowotworowej. Jeżeli u osoby poddanej badaniu genetycznemu stwierdzono zwiększoną predyspozycję genetyczną do rozwoju nowotworów złośliwych, to powinna ona zostać objęta szczególną opieką i obserwacją poradni genetycznej. W mocy lekarza Podstawowej Opieki Zdrowotnej pozostaje jednak wyszukanie takiej osoby – zanim zachoruje – i skierowanie jej do poradni genetycznej.

Ból neuropatyczny jest jednym z najpowszechniejszych i uciążliwych dolegliwości, które wpływają na jakość życia pacjentów na całym świecie. Zrozumienie, diagnoza i leczenie tego rodzaju bólu stanowią złożone wyzwania dla lekarzy i badaczy. Wyróżniamy wiele czynników etiologicznych bólu neuropatycznego, w tym neuropatię cukrzycową, uszkodzenia mechaniczne nerwów, neuralgię półpaścową, pozapalną, neuropatię toksyczną, np. alkoholową, neuralgię nerwu trójdzielnego itp. Typowe objawy bólu neuropatycznego to pieczenie, mrowienie, szczypanie, pulsujący ból, uczucie drętwienia oraz „przeszywający" lub „elektryzujący" cios. Diagnostyka opiera się na ocenie klinicznej, wywiadzie oraz badaniach laboratoryjnych. 

ASMD to rzadka i postępująca choroba genetyczna, należąca do grupy lizosomalnych chorób spichrzeniowych, która występuje zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. ASMD, czyli niedobór kwaśnej sfingomielinazy (z ang. acid sphingomyelinase deficiency) wiąże się ze znacznym odsetkiem śmiertelności, szczególnie wśród niemowląt i dzieci. Wielu pacjentów pediatrycznych nie dożywa wieku dorosłego. W organizmie chorego występuje brak lub niedobór enzymu kwaśniej sfingomielinazy, co w konsekwencji powoduje spichrzanie tłuszczu sfingomieliny w lizosomach komórek, prowadząc do wieloukładowych i wielonarządowych powikłań. Szacuje się, że ASMD występuje z częstością 1 na 200 000 urodzeń.

Do niedawna ASMD była całkowicie niewidzialna z uwagi na używanie zamierzchłej nomenklatury określającej ją jako chorobę Niemanna i Picka typu I oraz szereg podobnych objawów do choroby Gauchera. Dodatkowo pacjenci zmagający się z tą jednostką chorobową nie mieli żadnych możliwości terapeutycznych.

– Jak wynika z sondy ulicznej, która została przeprowadzona w ramach kampanii „ASMD – ten typ tak ma. Był niewidzialny. A już leczyć się da” wiedza o chorobach rzadkich nadal jest na bardzo niskim poziomie. Czas to zmienić! Medycyna daje nam coraz więcej możliwości diagnostyki i leczenia, trzeba to wykorzystać. A bez wiedzy o istnieniu danej choroby odyseja diagnostyczna pacjenta może trwać latami – wyjaśnia Marzena Nelken, Dyrektorka Krajowego Forum Orphan, jedna z inicjatorek kampanii.

Nos stanowi pierwszy element dróg oddechowych. Odpowiada za oczyszczanie i nawilżanie wdychanego powietrza. W przypadku chorób (np. infekcji) w obrębie nosa dochodzi do upośledzenia jego funkcji, zwłaszcza ze względu na zalegającą wydzielinę. W celu oczyszczenia nosa i przywrócenia jego funkcji zaleca się stosowanie roztworów wody morskiej.

Błona śluzowa nosa, z racji swojego umiejscowienia ma ciągły kontakt ze środowiskiem zewnętrznym. Niestety, sprzyja to jej interakcji z licznymi, obecnymi we wdychanym powietrzu związkami negatywnie oddziałującymi na nią samą. Mowa tu przede wszystkim o patogenach, które w okresie jesienno-zimowym zyskują na znaczeniu w kontekście przyczyn zaburzeń funkcjonowania nabłonka wyścielającego jamę nosową 

Schorzenia alergiczne, do których należy m.in. alergiczny nieżyt nosa, alergiczne zapalenie spojówek oraz pokrzywka, powstają na skutek nadmiernej reakcji układu odpornościowego po kontakcie z alergenami. Pacjenci szukający pomocy z powodu objawów chorób alergicznych najczęściej zgłaszają się w pierwszej kolejności do lekarzy pierwszego kontaktu. Część pacjentów jest następnie kierowana do dalszej diagnostyki i leczenia w poradniach alergologicznych. W terapii alergii można stosować różne grupy substancji, w tym leki przeciwhistaminowe blokujące receptor H₁ oraz glikokortykosteroidy – obie grupy podawane miejscowo lub systemowo, leki przeciwleukotrienowe w postaci preparatów doustnych, kromony stosowane donosowo lub w postaci kropli do oczu, leki obkurczające naczynia błon śluzowych podawane systemowo lub miejscowo, donosowo. Określone leki stosuje się w zależności od tego, jaka alergia i z jakim nasileniem występuje u danego pacjenta. Część substancji spośród wspomnianych jest dostępna bez recepty, część z nich można wykupić, posiadając receptę lekarską.

Wapń jest składnikiem mineralnym niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Stanowi istotny składnik tkanki kostnej. Ponadto jest substancją pośredniczącą, przetwarzającą bodziec chemiczny, fizyczny lub hormonalny na określony skutek biologiczny (np. wydzielanie przez komórkę określonych enzymów, hormonów). Wapń wchodzi w skład wszystkich błon komórkowych oraz organelli subkomórkowych (błony mikrosomalne, mitochondrialne), regulując ich przepuszczalność dla różnych substratów. Wpływa w istotny sposób na aktywność różnych enzymów. Niektóre z nich ulegają aktywacji pod wpływem jonów wapniowych, inne natomiast –inhibicji. Wapń jest także niezbędny w procesach krzepnięcia krwi, przeniesienia stanu pobudzenia w nerwach lub w synapsach oraz skurczu mięśni poprzecznie prążkowanych. Zmniejsza przepuszczalność ścian naczyń krwionośnych, dzięki czemu wykazuje działanie przeciwwysiękowe, przeciwalergiczne i przeciwzapalne.

Choroba Alzheimera to jedno z najczęściej diagnozowanych schorzeń neurodegeneracyjnych. Szacuje się, że nawet 650 tys. Polaków ma jedną z chorób otępiennych, z czego 2/3 przypadków stanowi choroba Alzheimera. Niestety, tylko ok 18-20% chorych ma postawioną diagnozę lekarską, ponieważ początkowe symptomy bardzo łatwo przeoczyć. Zapominanie, przejęzyczenia czy dezorientacje bardzo często przypisujemy naturalnemu procesowi starzenia się. Chociaż choroby otępienne są schorzeniami postępującymi i nieuleczalnymi, dzięki szybkiemu rozpoznaniu możemy spowolnić ich rozwój i utratę samodzielności przez pacjenta.

Warto również wiedzieć, jakie czynniki ryzyka sprzyjają zachorowaniu na choroby otępienne. Można do nich zaliczyć wiek (w grupie seniorów w wieku 80-84 lat na chorobę Alzheimera cierpi 23% osób, natomiast w grupie 85-89 lat już 40% osób, płeć (częściej chorują kobiety), czy uwarunkowania dziedziczne (potwierdzone przypadki choroby w rodzinie).

Ryzyko zgonu kobiety z rozpoznaniem wczesnego raka piersi wynosiło w latach 90. ubiegłego wieku 14%. W roku 2010 było to już niecałe 5%. Wyniki te pochodzą z badania opublikowanego w BMJ, analizującego dane ponad pół miliona kobiet.

Wykazano, że ryzyko zgonu chorych na raka piersi zmniejszyło się w latach 1993-2015 blisko trzykrotnie. Najwyższe ryzyko zgonu obserwowano w ciągu pięciu lat od rozpoznania. Czynnikami pogarszającymi rokowanie był duży guz, wysoki stopień złośliwości, duża liczba zajętych przerzutami węzłów chłonnych oraz starszy wiek. W badaniu nie analizowano siły wpływu badań przesiewowych czy postępów w leczeniu systemowym na poprawę wyników przeżycia.

Tydzień Świadomości Dławicy Piersiowej (18-24 września) jest inicjatywą Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego. Polską edycję kampanii Angina Awareness Initiative („Poznaj swoją dławicę”) wspiera Polskie Towarzystwo Kardiologiczne. Dławica piersiowa, zwana również dusznicą bolesną, to zespół objawów wynikających z ograniczonego dostarczania tlenu do mięśnia sercowego w stosunku do jego potrzeb. Podczas zwiększonego zapotrzebowania na tlen, np. podczas wysiłku fizycznego lub w odpowiedzi na emocje, zwężenia w naczyniach wieńcowych mogą spowodować niewystarczający dopływ tlenu do mięśnia sercowego. Ten deficyt tlenu manifestuje się charakterystycznym bólem w okolicy mostka, który jest często opisywany jako uczucie ucisku.

Choroba niedokrwienna serca należy do tzw. chorób cywilizacyjnych i występuje średnio u ok. 20-40 osób na 1000. Zachorowalność wzrasta wraz z wiekiem: zazwyczaj pojawia się po 40. r.ż. u mężczyzn i po 50. r.ż. u kobiet. W Polsce z powodu dławicy piersiowej może cierpieć ok. 1,5 mln osób. Wystąpieniu dławicy piersiowej sprzyjają takie czynniki jak nadciśnienie tętnicze, palenie tytoniu, hipercholesterolemia, cukrzyca, otyłość, brak regularnej aktywności fizycznej, a także niezdrowy sposób odżywiania się: dieta z małą ilością warzyw i owoców, za to bogata w tłuszcze pochodzenia zwierzęcego. 

Tegoroczne obchody Światowego Dnia Atopowego Zapalenia Skóry skupiają uwagę na dzieciach i nastolatkach chorujących na AZS, szczególnie na obciążeniach psychospołecznych powodowanych przez to przewlekłe schorzenie.

– (...) Hasło przewodnie tegorocznych obchodów „If you only knew” (Gdybyście tylko wiedzieli) ma uwrażliwiać na potrzeby młodych pacjentów i pokazać, jak mocno choroba ta wpływa na psychikę i społeczny rozwój dzieci i młodzieży. Hasło podkreśla też, jak ważna jest ogólna wiedza o AZS, empatia w każdym z nas i zrozumienie dla tej choroby. Jak pokazują nasze badania, aż 80% chorych dzieci i młodzieży doświadczyło w swoim życiu stygmatyzacji i wykluczenia. Tak być nie powinno – zwraca uwagę Hubert Godziątkowski, prezes Polskiego Towarzystwa Chorób Atopowych.

Atopowe zapalenie skóry to przewlekła, nawrotowa choroba autoimmunologiczna o charakterze ogólnoustrojowym i podłożu genetycznym. Rumieniowo-złuszczające zmiany skórne widoczne są na twarzy, rękach, nogach, czasem obejmują nawet ponad 50% powierzchni skóry. Towarzyszy im uporczywy świąd. Szacuje się, że w krajach wysoko rozwiniętych choroba ta dotyka 15-30% dzieci, u 45% z nich objawy pojawiają się przed 6. miesiącem życia, a u 50% do 1. roku życia.

Osoby pracujące na nocne zmiany są bardziej narażone na ryzyko wystąpienia zawału serca, wynika z badań opublikowanych w European Heart Journal. Praca w godzinach nocnych rozregulowuje zegar biologiczny i zwiększa ryzyko zachorowania na nadciśnienie, cukrzycę oraz choroby serca. Naukowcy wykazali również, że nocne zmiany wiążą się z wyższym ryzykiem pojawienia się u pracowników migotania przedsionków.

– Wyniki kolejnych badań naukowych potwierdzają związek pomiędzy pracą w godzinach nocnych a zwiększonym ryzykiem wystąpienia zawału serca. Może to być ostrzeżeniem dla osób tak pracujących i stanowić bodziec do regularnego sprawdzania stanu układu krążenia i poświęcania większej ilości czasu na profilaktykę kardiologiczną. Naukowcy, którzy analizują problem nocnych zmian, skupiają się na minimalnym czasie odpoczynku. Wydzielanie wielu hormonów i aktywność układu nerwowego osób pracujących w porze nocnej jest zaburzona, co sprzyja występowaniu nadciśnienia tętniczego, arytmii, dyslipidemii, przewlekłych stanów zapalnych, a także problemom z utrzymaniem prawidłowej wagi – podkreśla prof. dr hab. n. med. Piotr Jankowski, ekspert ogólnopolskiej kampanii Akcja Kardioprotekcja, kierownik Katedry i Kliniki Chorób Wewnętrznych i Gerontokardiologii, p.o. Kierownika Zakładu Epidemiologii i Promocji Zdrowia w Szkole Zdrowia Publicznego.

Śródmiąższowe choroby płuc z postępującym włóknieniem (PF-ILD) obejmują ponad 200 jednostek chorobowych. Ich właściwe rozpoznanie często bywa trudne. Tymczasem wczesne włączenie prawidłowego leczenia pozwala na poprawę funkcjonowania chorych. Uwagę na to zwracają Kampania „Płuca Polski” oraz Towarzystwo Wspierania Chorych na Włóknienie Płuc, organizator obchodzonego we wrześniu Miesiąca Podnoszenia Świadomości Chorób Włóknieniowych Płuc i Światowego Tygodnia Świadomości Idiopatycznego Włóknienia Płuc ( IPF (18-24 września).

Włóknieniowe choroby płuc (PF-ILD) to schorzenia, w których dochodzi do uszkodzenia śródmiąższu płuc oraz pęcherzyków płucnych, co prowadzi do bliznowacenia (włóknienia) płuc. W konsekwencji zmniejsza się ich pojemność i zdolność do wymiany gazów, czyli dostarczania tlenu do organizmu i wydalania dwutlenku węgla. Przekłada się to na samopoczucie pacjenta, który zaczyna odczuwać takie dolegliwości jak: duszność, zmęczenie, nieustępujący, suchy i drażniący kaszel czy zadyszka podczas wykonywanych aktywności.

W obszarze niewydolności serca w Polsce minione dwa lata przyniosły wiele dobrych wiadomości. Jedną z nich była właśnie refundacja flozyn – w kardiologii we wskazaniu „niewydolność serca z obniżoną frakcją wyrzutową lewej komory serca”. 29 sierpnia 2023 r. Prezydent Andrzej Duda podpisał Ustawę o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych. 30 sierpnia 2023 roku w Dzienniku Urzędowym Ministra Zdrowia została opublikowana lista bezpłatnych leków dla dzieci do 18 lat i seniorów powyżej 65 lat. Dla liście leków dla osób po 65. r.ż. uwzględniono m.in. flozyny.

Asocjacja Niewydolności Serca Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego uczestniczyła i wspierała starania o udostępnienie tej grupy leków w ramach listy 65+, ponieważ z punktu widzenia populacji pacjentów z niewydolnością serca szansa na bardziej dostępne leczenie tymi lekami to zmiana przełomowa – jedynie 9% chorych na niewydolność serca w Polsce to osoby poniżej 60. r.ż., a średni wiek chorego na niewydolność serca wynosi w naszym kraju 75 lat. Możliwość zastosowania skutecznej terapii w kluczowej populacji chorych pozwala zatem osiągnąć wymierne efekty terapeutyczne w znaczącej skali. To doskonała wiadomość dla pacjentów, ich bliskich i wszystkich zaangażowanych w opiekę nad chorymi na niewydolność serca, a także dla systemu opieki zdrowotnej, w ramach którego skuteczne zarządzanie schorzeniem stało się odtąd możliwe i dostępne.