Obserwowany w ostatnim czasie wzrost zachorowalności na cukrzycę typu 2 na świecie, w tym wysoki odsetek zgonów z powodu jej powikłań, do których należą choroby układu sercowo-naczyniowego, stanowi obecnie istotny problem zdrowia publicznego. Cukrzyca typu 2 oraz choroby serca i naczyń są główną przyczyną hospitalizacji w krajach wysoko rozwiniętych. Zapobieganie powikłaniom metabolicznym i naczyniowym cukrzycy typu 2 w świetle rekomendacji współczesnej diabetologii jest działaniem priorytetowym. 

Bóle kręgosłupa są zaliczane do najczęstszych dolegliwości narządu i stanowią jedną z najczęstszych przyczyn zgłoszeń do lekarza rodzinnego. W około 90% przypadków mamy do czynienia z tzw. niespecyficznymi bólami kręgosłupa, które są spowodowane  przyczyną  mechaniczną. Wciąż dyskutowany jest udział różnych czynników predykcyjnych, m.in. nadwagi lub otyłości, sedanteryjnego trybu życia czy też predyspozycji genetycznych. Zwraca się także uwagę na czynniki ryzyka związane z pracą zawodową wymagającą np. dźwigania, przebywania w nienaturalnej wymuszonej pozycji ciała, a także częstego wykonywania ruchów skrętnych.

Choroby układu krążenia są ciągle główną przyczyną zgonów w Polsce. W przypadku hipercholesterolemii lekami pierwszego rzutu, o udowodnionym korzystnym wpływie na rokowanie, są inhibitory reduktazy HMG-CoA (statyny). Do wspomnianej grupy leków należy jedna z dwóch silnie działających statyn – atorwastatyna. W przypadku braku osiągnięcia docelowego stężenia cholesterolu frakcji LDL, mimo wprowadzenia zmiany stylu życia oraz terapii statyną, dodaje się do leczenia substancję działającą w odmiennym mechanizmie, np. ezetymib. Uzyskuje się dzięki temu większy efekt hipolipemizujący.

Choroby kręgosłupa i związany z nimi ból są istotnym problemem medycznym, społecznym i ekonomicznym z uwagi na ich powszechne występowanie i ciągle wzrastającą liczbę chorych w ogólnej populacji. Stanowią jedną z najczęstszych przyczyn zgłoszeń do lekarza rodzinnego.

Należy zwrócić uwagę na fakt, że społeczeństwo będzie miało coraz większe zapotrzebowanie na leczenie schorzeń kręgosłupa, w tym stenozy kanału kręgowego, a także deformacji kręgosłupa. Należy jednak nie zapominać o rzadszych przyczynach bólów kręgosłupa, na przykład chorobie Baastrupa czy też uogólnionej samoistnej hiperostozie szkieletu.  Dlatego podstawowa wiedza na najwyższym poziomie na temat etiopatogenezy, objawów klinicznych, diagnostyki i leczenia chorób kręgosłupa jest niezbędna dla lekarzy rodzinnych.

Alergiczny nieżyt nosa jest zapaleniem błony śluzowej nosa o podłożu uczuleniowym, charakteryzującym się wyciekaniem wydzieliny z nosa i jej ściekaniem po tylnej ścianie gardła. Często występuje także kichanie, niedrożność nosa i jego świąd, zaczerwienienie i uczucie świądu spojówek oczu. W leczeniu farmakologicznym alergicznego nieżytu nosa można stosować różne grupy leków. Najskuteczniejsze w terapii omawianego schorzenia są glikokortykosteroidy (GKS) donosowe. Ich zastosowanie korzystnie wpływa na wszystkie objawy choroby, również te ze strony oczu. Początek działania występuje po 2–8 godzinach od podania GKS donosowych.

Nadciśnienie tętnicze jest jednym z najważniejszych modyfikowalnych czynników ryzyka sercowo-naczyniowego. W 2021 r. zostało wydane stanowisko ekspertów Europejskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego (ESH) dotyczące właściwego wykonywania pomiarów ciśnienia tętniczego w gabinetach lekarskich, samodzielnych pomiarów wykonywanych przez pacjentów w domu, 24-godzinnego monitorowania ciśnienia (ABPM), a także pomiarów w miejscach publicznych.  Stosowanie ABPM pozwala na wielokrotne odczyty ciśnienia tętniczego poza gabinetem lekarza, w zwykłym otoczeniu pacjenta. 

Kamica nerkowa jest częstym schorzeniem występującym u 5–20% populacji. W przebiegu tej choroby w drogach moczowych wytrącają się nierozpuszczalne złogi. Zwykle dotyczy to ludzi młodych i czynnych zawodowo,  co stanowi problem nie tylko medyczny, ale także społeczny. U mężczyzn szczyt zachorowań przypada na 30.–40. r.ż., a u kobiet 30. –40. oraz 50.–65. r.ż. Typowym objawem kamicy jest kolka nerkowa. Pojawienie się objawów często poprzedza długi okres kamicy bezobjawowej. Kamicę można rozpoznać na podstawie badań obrazowych, takich jak: zdjęcie rentgenowskie przeglądowe, ultrasonografia, spiralna tomografia komputerowa, urografia. Wykonywanie badań ultrasonograficznych pozwala wykryć złogi w nerkach na wczesnym etapie rozwoju choroby. Leczenie polega na usuwaniu istniejących kamieni, jak i na ograniczaniu czynników ryzyka. Leczenie zachowawcze kamicy opiera się na stosowaniu leków przeciwbólowych oraz spazmolitycznych. Natomiast do stosowanych zabiegów urologicznych należą: pozaustrojowa litotrypsja falą uderzeniową, elastyczna ureteroskopia, przezskórna nefrolitotomia.

Objawy depresji – niezależnie od ich natężenia – nie powinny być bagatelizowane.  Wielu pacjentów wyraża sprzeciw w stosunku do farmakoterapii, stąd poszukuje się alternatywnych substancji, które można określić inhibitorami wychwytu zwrotnego neuroprzekaźników (np. serotoniny). Obecność składników aktywnych
o powyższym działaniu można zaobserwować w ekstrakcie z dziurawca zwyczajnego – są to m.in. hiperforyna czy flawonoidy (np. kwercytyna).

Niedobór czynnika XII układu krzepnięcia krwi wiązano dotychczas z występowaniem powikłań zakrzepowo-zatorowych. W ostatnich latach pojawiają się jednak doniesienia o jego związku z zaburzeniami krzepnięcia krwi i zdolnością tworzenia trwałego skrzepu. Artykuł przedstawia przypadek kliniczny chorej ze zmniejszoną aktywnością czynnika XII, u której, po próbie leczenia dabigatranem, doszło do wystąpienia objawów skazy krwotocznej pod postacią licznych podbiegnięć krwawych na skórze całego ciała. Objawy ustąpiły po odstawieniu leku.

Próchnica jest traktowana jako jedna z częstszych chorób cywilizacyjnych, dotykających każdego człowieka. Częstotliwość jej występowania zależy od stopnia rozwoju cywilizacyjnego społeczeństwa. Diagnostyka obrazowa próchnicy jest często narzędziem wspomagającym stomatologa w stawianiu właściwej i trafnej diagnozy. Ma szerokie zastosowanie w ocenie stanu uzębienia u dzieci. Kontrolne wizyty u stomatologa, jak i profilaktyka prozdrowotna są konieczne do zapobiegania rozwojowi próchnicy, która nieleczona prowadzi do uszkodzenia i usunięcia zębów. Istotną rolę w procesie diagnostycznym pełni lekarz rodzinny, który podczas badania fizykalnego ocenia również stan jamy ustnej.

Od stycznia 2020 r. w światowych laboratoriach na etapie przedklinicznym przeprowadzono badania ponad 200 kandydatów na szczepionki anty-Covid-19, z których ok. 70 doszło do etapu badań klinicznych. W Unii Europejskiej dopuszczone zostały szczepionki mRNA kodujące białko kolca S (spike) wirusa: BNT162b2 (Pfizer/ BioNTech), mRNA1237 (Moderna). Dopuszczoa jest również szczepionka ChAdOx1 (Oxford-AstraZeneca) oraz jednodawkowa szczepionka Ad26 Janssen (Johnson & Johnson), w których wektorem jest adenowirus.

Z końcem 2021 r. Europejska Agencja Medyczna EMA dopuściła warunkowo szczepionkę Nuvaxovid NVX-CoV2373 (Novavax/EMA/717890/2021), podawaną domięśniowo osobom od lat 18.

Niedokrwistość dotyka ok. 15% światowej populacji i przyczynia się do zwiększonej zachorowalności i śmiertelności, zmniejszonej wydajności pracy i upośledzenia rozwoju neurologicznego. Dieta uboga w produkty zawierające żelazo – niezbilansowana – niesie ze sobą ryzyko niedoborów. Jest ono znacznie podwyższone w przypadku restrykcyjnych diet eliminacyjnych, wegetariańskich oraz wegańskich.

Kwas acetylosalicylowy (ang. acetylosalicylic acid – ASA), organiczna acetylowa pochodna kwasu salicylowego, należy do niesteroidowych leków przeciwzapalnych. W drugiej połowie XX w. została odkryta dodatkowa funkcja kwasu acetylosalicylowego: substancja ta hamuje agregację płytek krwi (wykazuje efekt przeciwpłytkowy). 

Zmiany w obrębie kręgosłupa są przedmiotem wielu badań klinicznych, ponieważ stanowią jedną z najczęstszych przyczyn dolegliwości bólowych. Ból kręgosłupa można określić chorobą cywilizacyjną, gdyż dolegliwość ta jest związana ze współczesnym siedzącym trybem życia. Doprowadza to do obciążenia układu ruchu oraz częściej występujących napięć, dolegliwości bólowych i wad postawy. Bóle dolnej części kręgosłupa wchodzą w skład złożonych zespołów objawów klinicznych o różnym pochodzeniu, co wpływa na problemy z ich diagnozowaniem.

Łuszczyca jest przewlekłą, ogólnoustrojową chorobą zapalną, która dotyka ok. 0,7% dzieci. Większość choruje na łuszczycę o łagodnym lub umiarkowanym nasileniu (zmiany skórne nie przekraczają 10% powierzchni ciała), dlatego najczęściej stosuje się leczenie zewnętrzne. Ponieważ dzieci nie są „małymi dorosłymi”, wymagają szczególnego postępowania. Wiele preparatów rutynowo stosowanych u pacjentów dorosłych nie jest zarejestrowanych u dzieci, co wymaga zastosowania poza wskazaniami rejestracyjnymi (off-label use). Niniejszy artykuł jest skierowany do wszystkich pediatrów i lekarzy rodzinnych opiekujących się dziećmi chorującymi na łuszczycę w celu wsparcia ich w codziennej praktyce klinicznej.