"Gabinet Prywatny”: Jaka jest statystyka zachorowań na raka kolczystokomórkowego skóry w Polsce?

Prof. Piotr Rutkowski: Nowotwory złośliwe skóry to najczęstsze nowotwory u ludzi z białym kolorem skóry. Według oficjalnych danych na raka skóry zapada ok. 14 tys. osób rocznie, ale jest to duże niedoszacowanie. Na nowotwory skóry choruje nawet ok. 40-50 tys. osób rocznie, z czego ok. 15-20% przypadków to właśnie rak kolczystokomórkowy skóry. Możemy to przeliczyć na podstawie danych z krajów, gdzie prowadzi się rejestry patologiczne, np. z Czech czy niektórych krajów Europy Zachodniej. W Polsce niestety nowotwory skóry są traktowane jak nowotwory drugiej kategorii, i nie są odpowiednio rejestrowane.

Mikrobiom (syn. mikrobiota) to ogół mikroorganizmów obecnych w danym siedlisku, obejmujący bakterie, grzyby, wirusy, pierwotniaki. Wahanie w składzie wrażliwej mikrobioty pochwy nazywane jest dysbiozą, która może być przyczyną infekcji i niepokojących dolegliwości u pacjentek, takich jak świąd, ból, kłucie lub pieczenie okolicy sromu i pochwy, często połączone z nieprawidłową wydzieliną o nieprzyjemnym zapachu.

Dostępne aktualnie w Polsce szczepionki anty-COVID-19 są zatwierdzone warunkowo w Unii Europejskiej przez EMA w trybie EUA (emergeny use approval). Szczepionki te różnią się między sobą – są albo typu mRNA, albo wektorowe. Szczepionki mRNA są nieinfekcyjne (nie ma w nich wektora wirusowego). Szczepionki wektorowe mają „doklejoną” czy też „wmontowaną” do RNA adenowirusa informację RNA dla budowy białka SARS-CoV-2.

Jednym z rzadko występujących nowotworów złośliwych jest pierwotny rak surowiczy otrzewnej. Artykuł prezentuje przypadek chorej przyjętej do szpitala z powodu niecharakterystycznych objawów klinicznych ze strony jamy brzusznej i przewodu pokarmowego, u której po przeprowadzonej diagnostyce rozpoznano pierwotnego raka surowiczego otrzewnej, prawdopodobnie w IV stopniu zaawansowania wg klasyfikacji FIGO (Fédération Internationale de Gynécologie-Obstétrique).

Choroby układu krążenia są najczęstszą przyczyną zgonów na obszarze państw Unii Europejskiej (EU-27), w tym w Polsce. W zapobieganiu przedwczesnej śmiertelności z powodu tych schorzeń kluczową rolę odgrywa właściwa kontrola czynników ryzyka sercowo-naczyniowego. Pacjentom powinny być przekazywane zalecenia dotyczące zdrowego stylu życia: stosowania odpowiedniej diety, wykonywania regularnej aktywności fizycznej oraz niepalenia tytoniu (elementy terapii niefarmakologicznej), a także, jeśli jest to wskazane, należy wdrażać optymalną farmakoterapię. W przypadku hipercholesterolemii leczenie farmakologiczne obejmuje w pierwszej kolejności włączenie statyn (inhibitorów reduktazy HMG-CoA). 

Stały dostęp dożylny ma ogromne znaczenie we współczesnej opiece medycznej. Znaczna liczba  dzieci przewlekle chorych, w tym onkologicznych, wymaga ciągłego dostępu naczyniowego. Zwykle pacjenci są w tym czasie pod opieką specjalistycznych poradni, czy też oddziału, jednak nie rezygnują z opieki lekarza rodzinnego. Wykonanie dostępu centralnego jest podstawową procedurą u dzieci wymagających intensywnej terapii, leczenia onkologicznego, suplementacji czynników krzepnięcia u chorych na hemofilię, żywienia pozajelitowego czy też częstych transfuzji, badań krwi lub dializ. Celem pracy jest przedstawienie wybranych powikłań związanych z obecnością centralnego cewnika żylnego oraz możliwość ich rozpoznania dzięki zastosowaniu właściwych procedur z zakresu diagnostyki obrazowej.

Koronawirusy to duża grupa wirusów RNA. Mogą one wywoływać infekcję dróg oddechowych, przebiegającą łagodnie jak zwykłe przeziębienie, jak też pod postacią ciężkiego zapalenia płuc mogącego zakończyć się zgonem. Od czasu wybuchów epidemii SARS i MERS zaczęto zwracać na nie większą uwagę. Pod koniec 2019 r. w Chinach zaobserwowano tajemnicze przypadki ciężko przebiegających zapaleń płuc. Analiza przypadków wykazała, że ich czynnikiem sprawczym był koronawirus SARS-CoV-2. Chorobę, którą wywołuje, nazwano COVID-19. Wirus bardzo szybko rozprzestrzenił się na cały świat, co zaowocowało ogłoszeniem przez Światową Organizację Zdrowia 11 marca 2020 r. pandemii COVID-19. Okazała się ona ogromnym wyzwaniem dla całego świata, przede wszystkim dla systemów opieki zdrowotnej, w tym również dla lekarzy rodzinnych i Podstawowej Opieki Zdrowotnej.

Zespół dziecka potrząsanego jest grupą schorzeń spowodowanych zamierzonym urazem, będących jednocześnie formą przemocy. Najczęściej dotkniętą grupą są pacjenci do 3. r.ż. Uszkodzenia obejmują ośrodkowy układ nerwowy, kościec, w szczególności kości czaszki, kręgosłupa, kończyny górnej i dolnej oraz żeber, a także zmiany na dnie oka. Diagnoza zespołu dziecka potrząsanego opiera się na badaniach radiologicznych połączonych z badaniem fizykalnym i wywiadem z opiekunami prawnymi.

Otyłość jest chorobą przewlekłą o postępującym charakterze, bez tendencji do samoistnego ustępowania i z tendencją do nawrotów, powodującą liczne inne choroby, które są przyczyną niepełnosprawności i przedwczesnej śmierci. Co czwarty dorosły Polak choruje na otyłość. Leczenie wszystkich powikłań otyłości znalazło miejsce w systemie specjalistycznej opieki zdrowotnej. W leczeniu otyłości powinien brać udział zespół terapeutyczny złożony z lekarza, psychologa, dietetyka, fizjoterapeuty, a w przypadku chorych z otyłością II stopnia i występującymi powikłaniami oraz otyłością III stopnia, również chirurga bariatry. Pozostawiony sam lekarz rodzinny ma przed sobą trudne zadanie, dlatego często nie diagnozuje otyłości i nie porusza tego tematu z pacjentem lub kieruje go do dietetyka. Celem niniejszego opracowania jest wskazanie lekarzom rodzinnym, jak można podjąć leczenie otyłości w ramach ograniczonego czasu i braku wsparcia innych członków zespołu terapeutycznego.

Kwas acetylosalicylowy (ASA) jest obecnie jednym z najstarszych leków, który mimo udowodnionych działań niepożądanych, okazał się w medycynie niezastąpiony. Poza działaniem przeciwgorączkowym, przeciwbólowym i przeciwzapalnym, wykazuje szereg innych, zależnych od dawki korzystnych właściwości, w tym dobrze poznany efekt przeciwpłytkowy. Wieloletnie stosowanie kwasu acetylosalicylowego u osób z chorobą niedokrwienną serca odsłoniło m.in. jego właściwości przeciwnowotworowe i antyproliferacyjne, przez co nadal cieszy się wysokim zainteresowaniem zarówno  lekarzy, jak i świata naukowego. Intensywne badania nad wielokierunkowym działaniem kwasu acetylosalicylowego przyczyniły się do poszerzenia jego zastosowania o wskazania inne niż kardiologiczne, obejmujące leczenie chorób reumatycznych, zapalnych oraz profilaktykę nowotworów.

Wyciągi z dziurawca zwyczajnego od dawna są stosowane w medycynie ludowej w leczeniu wielu schorzeń, w tym w zaburzeniach depresyjnych. Badania potwierdzają terapeutyczne korzyści stosowania dziurawca w leczeniu łagodnej oraz umiarkowanej postaci depresji. Ponadto wykazały, że preparaty dziurawca są tak samo skuteczne jak syntetyczne leki przeciwdepresyjne. Badania kliniczne pokazują, że wyciągi z dziurawca są skuteczniejsze niż placebo w krótkotrwałym leczeniu łagodnych oraz umiarkowanych zaburzeń depresyjnych.

Niedożywienie występuje u wielu pacjentów z chorobą nowotworową i stanowi jeden z głównych objawów kacheksji. Zespół kacheksja jest to zespół objawów charakteryzujący się poważną, długotrwałą, niezamierzoną i postępującą utratą masy ciała, który w małym stopniu odpowiada na konwencjonalne leczenie żywieniowe i może być związany z anoreksją, astenią i odczuwaniem wczesnej sytości. Z metabolicznego punktu widzenia charakteryzuje się zwiększeniem przemian metabolicznych białek, węglowodanów i tłuszczów.

Ultrasonografia to szybka, bezpieczna i nieinwazyjna metoda obrazowania, która jest coraz częściej stosowana przez lekarzy rodzinnych jako poszerzenie zakresu badania przedmiotowego i uzupełnienie badania podmiotowego. W pracy przedstawiono zalety ultrasonografii jako metody dającej szybką możliwość weryfikacji wątpliwości klinicznych oraz inne przydatne zastosowania. Autorzy zwracają także uwagę na wady i trudności związane z obrazowaniem ultrasonograficznym przez lekarza pierwszego kontaktu.

Preparaty modyfikujące skład mikroflory jelitowej należą do grupy najczęściej wybieranych produktów dostępnych w aptekach. Choć pozornie stanowią one jednorodną grupę preparatów, po dokładnej analizie okazuje się, że istnieje duże zróżnicowanie pod względem formy podania, składu jakościowego i ilościowego oraz statusu preparatu (produkt leczniczy, suplement diety). W niniejszym artykule przedstawiono informacje dotyczące mikroflory jelitowej, jej roli i sposobu modyfikacji, a także charakterystykę najważniejszych i najczęściej stosowanych probiotyków. Zwrócono również uwagę na wybrane aspekty praktyczne, w tym wpływ postaci leku i warunków przechowywania na skuteczność probiotyków, jak też potencjalne skutki uboczne.