Program Koordynowanej Opieki nad Zawałem Serca (KOS-zawał) realizowany w ramach NFZ oferuje kompleksową opiekę po zawale mięśnia sercowego, obejmującą diagnostykę, terapię zgodną ze wskazaniami klinicznymi, rehabilitację kardiologiczną oraz ambulatoryjną opiekę specjalistyczną przez 12 miesięcy od momentu wystąpienia zawału serca. Wszystkie działania związane z opieką nad pacjentem organizuje i nadzoruje podmiot koordynujący. Wpływ Programu KOS-zawał został po raz pierwszy zanalizowany w trzyletnim okresie obserwacji przez ekspertów Grupy American Heart of Poland.

– Wyniki są rewelacyjne. U pacjentów uczestniczących w programie KOS-zawał wskaźnik śmiertelności na skutek powikłań po zawale wyniósł 11%, natomiast u osób nieobjętych programem 20% – mówi dr hab. n. med. prof. KAAF Piotr Buszman, kardiolog inwazyjny, dyrektor ds. badań przedklinicznych Centrum Badawczo-Rozwojowego American Heart of Poland.–  Wyniki badania KOS-zawał już wcześniej potwierdzały wczesną skuteczność tego programu, teraz możemy natomiast zaprezentować również wyniki długoterminowe, czyli w trzyletnim okresie obserwacji. Po raz pierwszy zostały one przedstawione podczas Kongresu Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego oraz opublikowane na łamach czasopisma „Kardiologia Polska”.

W czerwcu ukazał się projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia zmieniający rozporządzenie w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie, który trafił do konsultacji publicznych. Zgodnie z nim nastąpią zmiany w warunkach przyznawania systemu monitorowania glikemii metodą skanowania (FGM – Flash Glucose Monitoring): poszerzenie wskazań do ich refundacji o kobiety w ciąży i w okresie połogu z cukrzycą niestosujące insulinoterapii. Do refundacji tego systemu włączono także chorobę rzadką – glikogenozę. Obniżona zostanie również odpłatność za sensory do systemu monitorowania glikemii FGM  dla osób niewidomych z 30% do 20% (z obecnych 76,50 zł na 51,00 zł). Dodano także możliwość wystawiania zleceń na system FGM oraz systemy ciągłego monitorowania glikemii w czasie rzeczywistym (rt-GM) przez lekarzy chorób wewnętrznych.

Po konsultacjach publicznych, projekt trafi do podpisu Ministra Zdrowia, zmiany wejdą w życie 1 stycznia 2024 r. Do tej pory (od stycznia br.) systemy ciągłego monitorowania glikemii były refundowane m.in. dla kobiet w ciąży leczonych insuliną. W nowym projekcie wskazania do refundacji zostały poszerzone o wszystkie kobiety w ciąży i połogu z cukrzycą, także te, które nie wymagają insulinoterapii. O zwiększenie dostępności systemów monitorowania glikemii dla wszystkich ciężarnych z cukrzycą apelowali ginekolodzy, perinatolodzy, diabetolodzy oraz środowiska pacjentów, którzy złożyli w tej sprawie wspólny wniosek do Ministra Zdrowia.

Prezes Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji opowiedział się za objęciem refundacją leku Opdivo (substancja czynna niwolumab) we wskazaniu do stosowania w programie lekowym „Leczenie pacjentów z rakiem urotelialnym”.

Rak urotelialny jest nowotworem rozwijającym się najczęściej w dolnych drogach moczowych (pęcherzu moczowym lub cewce moczowej) oraz górnych drogach moczowych (miedniczce nerkowej lub moczowodzie). Szacuje się jednak, że 95% przypadków raka urotelialnego stanowi rak pęcherza moczowego. Pozostałe 5% to nowotwory miedniczki nerkowej, moczowodu oraz cewki moczowej i innych nieokreślonych narządów moczowych. W 2019 r. w Polsce na raka pęcherza moczowego zachorowało 7801 osób. Oznacza to, że najczęściej występujący nowotwór urotelialny zajmuje drugie miejsce po raku gruczołu krokowego pod względem częstości występowania spośród nowotworów układu moczowo-płciowego u mężczyzn.

W Europie 1 do 2 kobiet spośród 100 zachoruje na raka trzonu macicy, czyli endometrium. Temu problemowi i sposobom, za pomocą których można mu zaradzić, poświęcona była warszawska konferencja „Onkologia 2023 – perspektywy”. Statystyki pokazują, że rak endometrium stanowi siódmą co do częstości przyczynę zgonów w Europie Zachodniej. Co gorsze, również w naszym kraju w ciągu ostatnich 10 lat zaobserwowano istotny wzrost śmiertelności, szczególnie w grupie chorych powyżej 65. r.ż. W 1999 r. mieliśmy 761 zgonów z powodu raka trzonu macicy, a w 2019 r. aż 1859 kobiet umarło z tej przyczyny. Rak trzonu macicy występuje przeważnie u kobiet po 50. roku życia, a więc po menopauzie. Do 20% przypadków może zdarzyć się u kobiet młodszych, wciąż miesiączkujących.

 – Wydawało się, że wszystko o tej chorobie wiemy i wiemy też, jak leczyć chore, aby one przeżyły. Jednak ostatnie lata przyniosły nowe klasyfikacje nowotworu – mówi dr Anna Dańska-Bidzińska z Oddziału Ginekologii Onkologicznej Szpitala Klinicznego WUM im. księżnej Anny Mazowieckiej.

W 2020 r. w Polsce rozpoznano ponad 6 tys. przypadków raka nerki. Według ECIS (European Cancer Information System) do roku 2040 w związku ze starzeniem się społeczeństwa liczba ta zwiększy się o blisko 25%, a umieralność wzrośnie o prawie 40%. Z okazji Światowego Dnia Raka Nerki specjaliści nawołują do większej świadomości społecznej na temat choroby, jej objawów, metod diagnostycznych i dostępnych opcji terapeutycznych.

Przyczyna rozwoju raka nerki nie jest do końca znana, udało się jednak ustalić pewne czynniki ryzyka, które mogą wpłynąć na rozwój nowotworu. Są to: wiek (w grupie ryzyka znajdują się mężczyźni po 45. r.ż. i kobiety między 55. i 74. r.ż.), nadwaga wynikająca z niewłaściwej diety i zbyt niskiej aktywności fizycznej, palenie papierosów czy źle kontrolowane ciśnienie tętnicze. Również nadużywanie środków przeciwbólowych oraz ekspozycja na substancje chemiczne (nitrozaminy, azbest, dwutlenek toru, kadm) mogą wpływać na rozwój choroby. Rak nerki we wczesnym stadium nie daje żadnych objawów lub są one tak niespecyficzne, że nie łączy się ich początkowo z chorobą nowotworową nerek. Często wykrywa się ją przy okazji innych badań, gdy szuka się przyczyn ogólnego osłabienia organizmu, licznych stanów podgorączkowych, nagłej utraty masy ciała, uporczywego kaszlu czy infekcji dróg moczowych.

Zdaniem autorów raportu „Diagnostyka molekularna w leczeniu nowotworów”, badania genetyczne powinny być nieodłączną częścią procesu diagnostyczno-terapeutycznego nowotworów. Tymczasem w Polsce wydatki na diagnostykę molekularną na poziomie 61 mln zł rocznie stanowią zaledwie pół procenta wszystkich nakładów na leczenie nowotworów. To powoduje, że pomimo refundacji nowoczesnych terapii ukierunkowanych molekularnie, nie są one w pełni wykorzystywane, a pacjenci, którzy mogliby dzięki nim wyzdrowieć, nie mają do nich dostępu. Jak zwraca uwagę prof. Piotr Rutkowski, przewodniczący Polskiego Towarzystwa Onkologicznego, współczesna diagnostyka onkologiczna oparta na badaniach molekularnych to nie tylko diagnostyka typu nowotworu, ale również ocena czynników predykcyjnych dla doboru terapii ukierunkowanej molekularnie, ocena czynników prognostycznych czy monitorowanie choroby resztkowej lub mutacji warunkujących oporność na prowadzoną terapię za pomocą biopsji płynnej. Wniosek z raportu jest jednoznaczny. Dostęp do diagnostyki molekularnej w Polsce powinien się zwiększyć, a nakłady na nią wzrosnąć.

Według Krajowego Rejestru Nowotworów co roku w Polsce 22 tys. osób słyszy diagnozę: rak płuca, a według prognozy na 2025 rok zachorowalność wzrośnie do ok. 23,5 tys. Niestety liczba zgonów związanych z tą chorobą jest zbliżona do liczby zachorowań. Jedynie ok. 15-20% chorych jest diagnozowanych we wczesnym stadium co oznacza, że blisko 80% nowych rozpoznań dotyczy chorych z bardzo złym rokowaniem. Najczęstszą przyczyną raka płuca jest nadal czynne i bierne palenie papierosów. Ok. 90% chorych to osoby, które były narażone na działanie szkodliwych składników dymu tytoniowego.

– Musimy o tych statystykach przypominać i promować profilaktykę; po pierwsze – by coraz więcej Polaków trwale rozstało się z nałogiem, a po drugie –  by profilaktycznie poddawali się badaniom diagnostycznym w kierunku raka płuca. Tym bardziej że w kwietniu br. pozytywną rekomendację prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji otrzymała nowa terapia, która daje pacjentom szansę nawet na wyleczenie. Mam nadzieję, że atezolizumab już niebawem będzie dostępny dla polskich pacjentów z wczesną postacią raka płuca po radykalnej resekcji guza – mówi Aleksandra Wilk, dyrektor Sekcji Raka Płuca Fundacji TO SIĘ LECZY.