Lecznicze zastosowanie srebra jako miejscowego środka przeciwdrobnoustrojowego rozpowszechniło się w Europie dopiero w XIX w., chociaż już w starożytności używano go do zachowania stabilności wody pitnej. Powszechne stosowanie srebra w produktach medycznych i konsumenckich rozpoczęło się od udokumentowania jego działania przeciwko bakteriom, wirusom i grzybom. Obecnie metale te, stanowiące alternatywę dla powszechnie stosowanych antybiotyków, przeżywają renesans dzięki nanotechnologii, która dostarcza materiałów o zwiększonej aktywności przeciwdrobnoustrojowej. Nanocząstki (NPs), w tym najpowszechniej stosowane nanocząsteczki srebra (AgNPs) i złota (AuNPs), charakteryzują się wysoką aktywnością przy braku lub niskiej toksyczności dla komórek ludzkich.

Nanocząsteczki metali, w szczególności srebra, są powszechnie wykorzystywane w środkach dezynfekujących i mogą być stosowane jako składnik produktów do higieny jamy ustnej, kropli do oczu, specjalistycznych opatrunków medycznych, globulek i maści ginekologicznych. Wykazują bowiem wysoką skuteczność wobec szczepów drobnoustrojów kolonizujących powierzchnię błon śluzowych i przyczyniających się do rozwoju infekcji w obrębie nosogardzieli i układu moczowo-płciowego.

Celem prezentowanej pracy jest opracowanie optymalnych formuł farmakologicznych i doświadczalna weryfikacja w skali laboratoryjnej skuteczności otrzymanych preparatów zawierających nanomateriały – Nanosilver aXonnite i Nanogold aXonnite. Formulacje badane były wobec wybranej, reprezentatywnej grupy szczepów chorobotwórczych bakterii Gram-dodatnich i Gram-ujemnych oraz grzybów. Badanie zostało rozszerzone o wykorzystanie w tworzeniu formulacji substancji ułatwiających przenikanie, zakładając, że wykorzystane promotory będą wspierać aktywność nanometali poprzez ułatwienie ich migracji w podłożach mikrobiologicznych, co przy warunkach rzeczywistych miało wpłynąć pozytywnie na przenikanie nanometali przez ściany komórkowe drobnoustrojów. Przedstawione badania stanowią wstępny etap prac rozwojowych nad produktami nastawionymi na higienę błon śluzowych, a tym samym wspomagającymi proces leczenia stanów zapalnych.