Pacjenci poszukujący możliwości korekty wady powinni uzyskać od placówki medycznej informację, czy stosuje się ona do wytycznych w zakresie: od kwalifikacji, poprzez sam zabieg i opiekę pooperacyjną, a także wzorce jakości opieki nad pacjentem poddanym zabiegowi. Tak wynika z ogłoszonych 9 grudnia nowych wytyczne Stowarzyszenia Chirurgów Okulistów Polskich (SCOP). Wytyczne zawierają także konkretne wskazania dotyczące placówki medycznej. Opisują wymagania techniczne i formalne związane z urządzeniem laserowym służącym do przeprowadzania operacji.

Niespecyficzne bóle kręgosłupa są zaliczane do najczęstszych dolegliwości narządu ruchu i stanowią jedną z najczęstszych przyczyn zgłoszeń do lekarza rodzinnego. Słaba  korelacja  wyników badań obrazowych z niespecyficznymi  bólami kręgosłupa sprawia, że podstawą w diagnostyce obrazowej kręgosłupa są standardowe zdjęcia radiologiczne wykonywane w dwóch projekcjach (AP oraz bocznej), a coraz częściej kluczową rolę odgrywają zdjęcia na stojąco (w pełnym obciążeniu). Należy również zwrócić uwagę na schorzenia współwystępujące u pacjentów, takie jak choroby układu sercowo-naczyniowego (nadciśnienie tętnicze, hiperlipidemia), cukrzyca typu 2, alergie, depresja. Schorzenia współwystępujące mogą pogarszać jakość tkanek kręgosłupa i wpływać na percepcję bólu. Podstawą leczenia niespecyficznych bólów kręgosłupa jest farmakoterapia. Dobór farmakoterapii powinien być indywidualny. Niemniej jednak należy pamiętać, że samo stosowanie leków z uwagi na możliwe powikłania nie jest optymalnym sposobem terapii. Znaczenie ma również rehabilitacja, terapia manualna i psychoterapia. Do innych metod leczenia należy mezoterapia i pilates.

Ostatnio opublikowane, zaktualizowane wytyczne dwóch głównych towarzystw naukowych w Polsce w obszarze diagnostyki zaburzeń gospodarki lipidowej – Polskiego Towarzystwa Diagnostyki Laboratoryjnej (PTDL) oraz Polskiego Towarzystwa Lipidologicznego (PTL) – wprowadzają  kilka istotnych zmian w stosunku do wcześniejszych zaleceń z roku 2020. Zwracają szczególną uwagę na zależną od kumulacji bogatych w triglicerydy lipoprotein (chylomikrony i VLDL) oraz ich remnantów hipertriglicerydemię, wprowadzając nową jej klasyfikację, uwzględniającą ryzyko miażdżycowej choroby sercowo-naczyniowej. Ważną zmianą jest rekomendacja nowego sposobu wyliczania stężenia cholesterolu LDL, co przyczyni się do bardziej precyzyjnego określenia podstawowego celu terapii hipolipemizującej i dokładniejszego oszacowania stopnia ryzyka pacjenta.

W czasie jesienno-zimowym najczęściej diagnozuje się infekcje górnych i dolnych dróg oddechowych – przeziębienie, grypa, zapalenie gardła, oskrzeli, zatok. W czasie infekcji zaleca się inhalacje z odpowiednio dobranych stężeń wody morskiej. Inhalacje powodują zmniejszenie obrzęku i stanu zapalnego błony śluzowej nosa i zatok oraz zwiększają aktywność układu śluzowo-rzęskowego nabłonka dróg oddechowych. Ponadto poprzez rozrzedzenie zalegającej w drogach oddechowych wydzieliny wspomagają jej usuwanie i przyspieszają powrót pacjenta do zdrowia.

Długotrwały stres może być czynnikiem wywołującym i zaostrzającym wiele schorzeń, takich jak nadciśnienie tętnicze i cukrzyca, a także powodującym zaburzenia nastroju, lęk i depresję. Leki roślinne stanowią dobrą alternatywę w terapii stresu i napięcia nerwowego, szczególnie te z grupy adaptogenów. Przykładem jest Withania somnifera, znana również jako ashwagandha lub witania ospała, stosowana w ajurwedzie – tradycyjnej medycynie indyjskiej. W ostatnich latach nastąpił znaczny wzrost liczby doniesień na temat jej prozdrowotnych korzyści, a badania obejmują wiele aspektów zdrowia człowieka, w tym działanie neuroprotekcyjne, uspokajające i adaptogenne oraz wpływ na sen. Do grupy adaptogenów należy również P. incarnata – męczennica cielista stosowana jako tradycyjny ziołowy produkt leczniczy, który łagodzi objawy stresu psychicznego i ułatwia zasypianie, dostępny także jako suplement diety. Coraz większa liczba badań nad tymi surowcami zielarskimi wskazuje na ich potencjał jako cennych naturalnych środków w terapii stresu i napięcia nerwowego.

Ból to nieprzyjemne doznanie uczuciowe i emocjonalne, którego zadaniem jest wywołanie odruchowej reakcji obronnej. Jest to naturalny mechanizm, który zapewnił przetrwanie ludzkości. Niekorzystnym zjawiskiem jest negatywny wpływ bólu na jakość życia oraz codzienne funkcjonowanie człowieka. Zwłaszcza ból przewlekły, utrzymujący się powyżej 3 miesięcy, prowadzi do zmniejszenia komfortu życia, dlatego skuteczna ocena i leczenie bólu może przywrócić pacjenta do dobrostanu psychofizycznego. W związku z przedłużającą się długością życia oraz wielochorobowością coraz więcej osób skarży się na ból. Szeroka dostępność gamy leków przeciwbólowych niestety naraża pacjentów na szereg powikłań. W leczeniu bólu powinniśmy opierać się na wytycznych zawartych w drabinie analgetycznej.

Interdyscyplinarność jest dziś uważana za klucz do sukcesu terapeutycznego. Ma ona szczególne znaczenie w przypadku przewlekłego zapalenia zatok przynosowych (PZZP). Jego szybkie zdiagnozowanie i skuteczne leczenie nie jest możliwe bez udziału lekarza rodzinnego.

Zapalenie zatok przynosowych to powszechne schorzenie i jedna z najczęstszych przyczyn konsultacji lekarskich. Według ankiety przeprowadzonej na zlecenie naszej placówki w ostatnim roku problemy z zatokami miało 14% Polaków*. Objawy choroby znacząco wpływają na jakość życia pacjentów. Skarżą się oni m.in. na trudności ze swobodnym oddychaniem przez nos, spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła oraz na pulsujący i przeszywający ból głowy, który nasila się przy pochylaniu do przodu.

W tym miejscu należy wspomnieć, że bóle głowy pochodzenia zatokowego są prawdopodobnie częstsze niż się sądzi. Oszacowano bowiem, że 5–6 na 10 bólów głowy uznanych za migrenę ma w rzeczywistości pochodzenie zatokowe. Warto to wziąć pod uwagę przed skierowaniem pacjenta do neurologa.

Na nowej liście znajdzie się 31 nowych terapii, w tym 13 onkologicznych oraz 18 nieonkologicznych. Wśród nich można wyróżnić również 12 nowych terapii w zakresie chorób rzadkich i ultrarzadkich.

Pierwsza istotna zmiana na liście refundacyjnej to leki zawierające 6 nowych substancji  kardiologicznych – o ugruntowanej skuteczności w kardiologii (riwaroxaban, dabigatran, eplerenon, torasemed, trimetazydyna, metyldopa). Ok. 3 mln pacjentów będzie mogło z nich skorzystać z 30-procentową odpłatnością. Wszystkie pozostałe terapie wprowadzone do programów leków w nowym wykazie będą dostępne dla pacjentów bezpłatnie.

Kolejna nowość na liście refundacyjnej to preparat Voxzogo, stosowany w leczeniu dzieci chorych na achondroplazję (niskorosłość). 

Trzecią zmianą jest wprowadzenie do polskiego systemu refundacji drugiej terapii genowej – produktu Luxturna. To lek, który pomaga ratować wzrok –  stosowany w przypadku ślepoty Lebera, czyli rzadkiej choroby genetycznej.

Na liście refundacyjnej znajdzie się również wiele terapii onkologicznych, m.in.:
•    cemiplimab - rak szyjki macicy;
•    niwolumab + kabozantynib - rak nerki;
•    ivosydenib – ostra białaczka szpikowa;
•     niraparyb + octan abirateronu - rak gruczołu krokowego;
•    trifluridyna + tipiracyl + bewacyzumab - rak jelita grubego.
 

Warto też wspomnieć o nowych terapiach nieonkologicznych. W przypadku dupilumabu lek go zawierający będzie mógł być stosowany u dzieci w terapii atopowego zapalenie skóry już od 6. miesiąca życia. Rawulizumab to kolejna terapia na miastenię, fenfluramina – kolejna terapia na epilepsję lekooporną, a lanadelumab będzie mógł być stosowany u szerszej grupy pacjentów w profilaktyce dziedzicznego obrzęku naczynioruchowego.

Hydroksymocznik jest jednym z najdłużej stosowanych leków przeciwnowotworowych w hematologii, zarejestrowanym w leczeniu chorób mieloproliferacyjnych (przewlekłej białaczki szpikowej, czerwienicy prawdziwiej, nadpłytkowości samoistnej, mielofibrozy), jak również niedokrwistości sierpowatokrwinkowej. Może być stosowany także jako składnik kremów u chorych na łuszczycę. Lek wykazuje działanie cytotoksyczne i antymitotyczne,
co pozwala na szybkie i skuteczne obniżenie wybranych parametrów morfotycznych krwi. Nie udało się dotąd wynaleźć leku o właściwościach zbliżonych do hydroksymocznika, który działałby w sposób bardziej selektywny i mniej toksyczny dla szpiku, przez co hydroksykarbamid pozostaje nadal lekiem pierwszego rzutu w leczeniu początkowych stadiów wyżej wymienionych chorób. Do zalet terapii hydroksymocznikiem zaliczamy przede wszystkim możliwość ambulatoryjnego przyjmowania leku, dobrą sterowność w zakresie dawkowania, niską cenę i wysoką dostępność na rynku.

Na leczenie chorób przewlekłych Polska wydaje rocznie aż 60 mld zł. Według statystyk profilaktyka zdrowotna może ograniczyć te wydatki nawet o 20%. W programie prewencyjnym „Profilaktyka 40 Plus” zgodnie z ostatnimi zapowiedziami Ministerstwa Zdrowia mają nastąpić zmiany, by zwiększyć efektywność tego programu. Kluczowym wyzwaniem jest zachęcanie obywateli do udziału w takich inicjatywach.

– Inwestowanie w edukację dotyczącą zdrowych nawyków, takich jak regularna aktywność fizyczna, odpowiednia dieta czy unikanie używek, jest znacznie tańsze niż leczenie zaawansowanych chorób przewlekłych – zaznacza dr Piotr Leszczyński, specjalizujący się w profilaktyce i edukacji zdrowotnej,dyrektor medyczny LongLife.

Za nami obchody Światowego Dnia AIDS. Jak obecnie wyglądają statystyki dotyczące zakażeń HIV? W 2023 r. na świecie żyło z HIV 39,9 mln osób. Wirusem zakaziło się 1,3 mln nowych osób, a 630 tys. zmarło na choroby związane z AIDS. W ubiegłym roku w Polsce wykryto 2879 nowo zakażeń, natomiast od początku 2024 r. do końca października tego roku odnotowano kolejne 1972 zakażenia. Według Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH-PIB 322 osoby zakaziły się w Polsce w 2023 r. w wyniku kontaktów homoseksualnych, a 214 osób – w wyniku kontaktów heteroseksualnych. Dodatkowo 36 zgłosiło zakażenie poprzez przyjmowanie narkotyków w iniekcjach, a 25 – poprzez zakażenia wertykalne (matka-dziecko). Większość osób, u których wykryto zakażenie HIV, znalazła się w grupie „brak danych o źródle zakażenia”.

Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce, we współpracy z Polskim Towarzystwem Medycyny Rodzinnej oraz firmą Merck, organizuje program edukacyjny "Opieka koordynowana w chorobach tarczycy". Program poprzedzony zostanie webinarem inicjującym, który wprowadzi jego uczestników w specyfikę tego projektu. Bezpłatna rejestracjapod adresem: https://tiny.pl/qmnyzj-2

Organizatorzy zapraszają do udziału w webinarze oraz w programie, których celem jest podniesienie jakości opieki nad pacjentami z chorobami tarczycy poprzez lepszą koordynację działań diagnostycznych i terapeutycznych.