Znaczący odsetek pacjentów lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej oraz lekarzy rodzinnych stanowią osoby powyżej 65. r.ż. Pacjenci ci obarczeni są podwyższonym ryzykiem wystąpienia zaburzeń funkcji poznawczych. To właśnie lekarz podstawowej opieki zdrowotnej oraz lekarz rodzinny stanowią niezwykle ważne ogniwo we wstępnym rozpoznawaniu tych zaburzeń, ich różnicowaniu oraz w wyznaczeniu dalszego postępowania diagnostycznego i terapeutycznego. W artykule zaprezentowano podstawowe zasady i elementy procesu wstępnej diagnozy zaburzeń funkcji poznawczych z uwzględnieniem wywiadu od pacjenta, od osób bliskich oraz przesiewowej oceny funkcji poznawczych. Zaproponowano także algorytm postępowania diagnostycznego z uwzględnieniem konsultacji specjalistycznych, które służyć mają – w zależności od informacji uzyskanych z wywiadu oraz wyników badania przesiewowego – pogłębionej ocenie ogólnego stanu somatycznego, ocenie neurologicznej, czy też ocenie stanu psychicznego pacjenta, postawieniu rozpoznania i zaplanowaniu dalszego leczenia. Zaprezentowano 6 wybranych testów przesiewowych służących wstępnej ocenie funkcjonowania poznawczego, a wśród nich: Mini-Mental State Examination (MMSE), Test Rysowania Zegara (TRZ), Mini-Cog, Skalę Oceny Funkcji Poznawczych dla Lekarza Ogólnego (GPCOG), Montrealską Skalę Oceny Funkcji Poznawczych (MoCA) oraz Mini-Addenbrooke’s Cognitive Assessment (M-ACE). Skala GPCOG wydaje się narzędziem najlepiej przystosowanym do potrzeb lekarzy POZ oraz specjalistów medycyny rodzinnej, gdyż zawiera zarówno próby pozwalające na psychometryczną ocenę funkcjonowania poznawczego, jak i pytania do osoby bliskiej ujęte w formie krótkiego ustrukturyzowanego wywiadu.

Zespół Brugadów charakteryzuje się występowaniem typowych zmian w prawostronnych odprowadzeniach przedsercowych EKG oraz zwiększonym prawdopodobieństwem zagrażających życiu tachyarytmii komorowych. Zmiany w zapisie elektrokardiogramu mogą występować spontanicznie lub w czasie próby farmakologicznej z lekiem antyarytmicznym klasy I (ajmalina, flekainid). Choroba najczęściej jest rozpoznawana pomiędzy trzecią i piątą dekadą życia; częściej chorują mężczyźni. Etiopatogeneza obejmuje czynniki genetyczne, środowiskowe i hormonalne. Zaburzenia genetyczne dotyczą genów, które kodują białka kanałów jonowych, dlatego zespół Brugadów jest zaliczany do grupy kanałopatii. Najczęściej mutacja dotyczy genu SCN5A, kodującego jeden z kanałów sodowych. Jedyną skuteczną metodą zapobiegania nagłej śmierci sercowej pacjentów z zespołem Brugadów jest zastosowanie wszczepialnego kardiowertera-defibrylatora.

Zainteresowanie kwasem hialuronowym w ortopedii związane jest z faktem, że stanowi on podstawowy składnik płynu stawowego oraz jest jednym z głównych związków budujących chrząstkę stawową. Kwas hialuronowy ma specyficzne właściwości biologiczne i fizyczne, dlatego znajduje szerokie zastosowanie w leczeniu chorób stawów, zwłaszcza artrozy. W niniejszej pracy przedstawiono stan aktualnej wiedzy
dotyczącej kwasu hialuronowego, omówiono właściwości fizyczne i aktywność biologiczną tego związku, w tym oddziaływanie receptorowe, wpływ na chrząstkę, stan zapalny, ból, a także na syntezę endogennego hialuronianu.

Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych jest chorobą o ciężkim przebiegu, często zagrażającą życiu i powinna być bezwzględnie leczona w szpitalu. Procesem chorobowym objęte są: opona miękka, pajęczynówka oraz przestrzeń podpajęczynówkowa, a czasami również tkanka mózgowa. Przebieg choroby może być zróżnicowany w zależności od wieku i stanu zdrowia człowieka. Objawy nie zawsze są charakterystyczne, szczególnie u młodych pacjentów, i przypadki te wymagają szczególnej uwagi. Profilaktyka polega na szczepieniach lub chemioprofilaktyce poekspozycyjnej. Metoda profilaktyki dobierana jest w zależności od czynników ryzyka i prawdopodobieństwa kontaktu z patogenem.

Autorzy przedstawiają aktualne dane epidemiologiczne, patofizjologiczne i kliniczne dotyczące zespołu stopy cukrzycowej. Zaprezentowano czynniki ryzyka, które determinują powstanie zespołu stopy cukrzycowej oraz jego obraz kliniczny. Głównym przesłaniem artykułu jest nacisk na prowadzenie profilaktyki tego traumatyzującego i kosztownego powikłania cukrzycy. Profilaktyka zespołu stopy cukrzycowej polega na identyfikacji czynników ryzyka. Edukacja winna być adresowana do indywidualnego chorego.

Urazy głowy są główną przyczyną śmierci i kalectwa, szczególnie wśród młodych mężczyzn. Urazy głowy przyczyniły się do rozwoju medycyny w związku z częstością ich występowania oraz słabym rokowaniem pacjentów. Pierwszy odnaleziony dokument medyczny w historii ludzkości dotyczył m.in. urazów głowy. Nowatorskie metody leczenia oraz opisy ciekawych przypadków medycznych stopniowo pogłębiały wiedzę na temat urazów głowy i doprowadziły medycynę do obecnego stanu rozwoju

Trądzik pospolity jest najczęstszą chorobą skóry, występującą zwykle w okresie pokwitania (u ok. 80% osób w wieku 11-20 lat), nieraz jednak przedłużającą się poza 20. r.ż. Zazwyczaj przebiega łagodnie jako trądzik zaskórnikowy, grudkowy lub grudkowo-krostkowy, ale może też mieć ciężki przebieg (15-20% przypadków to postać zapalna, pozostawiająca liczne ślady w postaci blizn lub przebarwień). W celu uniknięcia powikłań potrądzikowych leczenie należy rozpocząć jak najwcześniej, najlepiej z zastosowaniem preparatów zewnętrznych, których bazę stanowią retinoidy, nadtlenek benzoilu, kwas azelainowy, kwas salicylowy, siarka, rezorcyna, ichtiol oraz bardzo dobrze sprawdzające się w terapii stanów zapalnych antybiotyki – klindamycyna i erytromycyna.

Alantoina jest organicznym związkiem chemicznym, pochodną mocznika. Powstaje z kwasu moczowego w korzeniach roślin motylkowych, takich jak fasola i soja, produkowana jest także przez żywokost lekarski, miodunkę plamistą oraz kasztanowca. Rośliny te wytwarzają alantoinę podczas procesów metabolicznych zachodzących przy udziale bakterii brodawkowych. O szerokim zastosowaniu alantoiny w przemyśle farmaceutycznym i kosmetycznym zadecydowało działanie regenerujące, nawilżające, złuszczające, łagodzące oraz kojące. W produktach alantoina często połączona jest z witaminami A, D, E, F, które wspomagają jej działanie.

Coraz częściej lekarze stają się obiektem ataków ze strony pacjentów lub członków ich rodzin. Ataki czasami przybierają charakter nieprzyjemnych odzywek, czasami zniewag, a zdarza się, że jest to agresja fizyczna. Zawsze w takich przypadkach pojawia się pytanie: jak prawo chroni lekarza? Czy są w tym zakresie szczególne przepisy, czy obowiązują takie same uregulowania, jakie dotyczą wszystkich obywateli Polski?

W niniejszym artykule chciałbym skoncentrować się na dwóch czynach: znieważaniu i naruszeniu nietykalności cielesnej. Z takim zachowaniem lekarze mogą spotkać się najczęściej. Inne czyny, jak groźby karalne, zmuszanie do określonego zachowania, są penalizowane bez względu na to, kto jest ofiarą, dlatego nie będą przedmiotem dalszych rozważań.

Lit to przykład śladowego pierwiastka w ustroju, niezbędnego do prawidłowego rozwoju i funkcjonowania człowieka. W przeszłości sole litu były stosowane w leczeniu cukrzycy, nowotworów i schorzeń psychiatrycznych. Obecnie sole litu są wykorzystywane głównie w psychiatrii.

Benzodiazepiny to grupa leków powszechnie używanych ze względu na swoje działanie uspokajające, nasenne, przeciwlękowe, przeciwdrgawkowe i miorelaksacyjne. Choć każda benzodiazepina wykazuje skuteczność w leczeniu tych objawów, wyboru konkretnej cząsteczki dokonuje się na podstawie jej właściwości farmakokinetycznych. W niniejszym opracowaniu skupiono się szczególnie na opisie benzodiazepin stosowanych w leczeniu zaburzeń snu i zaburzeń lękowych, jako jednych z najczęstszych wskazań do zastosowania tych leków w praktyce lekarza rodzinnego. W leczeniu bezsenności zwrócono uwagę na temazepam, ze względu na optymalny okres półtrwania i brak czynnych metabolitów, zaś w leczeniu lęku szczególną uwagę poświęcono lorazepamowi z powodu zmniejszonego ryzyka kumulacji oraz braku nagłego, subiektywnego końca działania odczuwanego przez pacjentów. Oddzielne miejsce poświęcono schematowi odstawiania benzodiazepin i przydatnym radom dla lekarzy rodzinnych przepisujących te leki swoim pacjentom.

Przedłużony wysiłek w trakcie ultramaratonów powoduje uszkodzenie włókien mięśniowych, znaczący układowy odczyn zapalny oraz niespecyficzną odpowiedź immunologiczną. W czasie ultrawysiłku mięśnie szkieletowe podlegają mechanicznemu i metabolicznemu uszkodzeniu. Wyjątkowo może dojść do wysiłkowej rabdomiolizy. Hemodynamiczne przeciążenie pracy serca w długotrwałym treningu, typowo obydwu komór, powoduje zmiany strukturalne serca, znane pod nazwą „serce sportowca”. Ból należy do naturalnych mechanizmów ochronnych przed uszkodzeniami i nadaktywnością, jest zarazem istotnym wskaźnikiem diagnostycznym wraz z markerami powysiłkowych uszkodzeń mięśni szkieletowych, mięśnia sercowego i wątroby. Wymogiem odnowy biologicznej po ultrawysiłku i/lub przetrenowaniu jest odpoczynek trwający od kilku tygodni do kilku miesięcy, po którym można stopniowo wrócić do treningów.

Choroby metaboliczne, takie jak otyłość i cukrzyca, są obecnie dużym problemem społecznym w krajach wysoko rozwiniętych. Jedną z metod walki ze wspomnianymi schorzeniami, poza wprowadzeniem zdrowego trybu życia, jest używanie różnego rodzaju suplementów diety. Wśród nich bardzo popularne są preparaty zawierające L-karnitynę, które próbuje się zastosować m.in. u osób otyłych ze współistniejącą cukrzycą typu 2, ze względu na udział wspomnianej substancji w transporcie kwasów tłuszczowych do miejsca ich metabolizowania (macierzy mitochondrialnej). Poniższy artykuł prezentuje przegląd literatury naukowej na temat wpływu L-karnityny na masę ciała i insulinooporność u osób otyłych.

Większość naturalnych antybiotyków powstaje w wyniku biosyntezy, wykorzystując odpowiednie szczepy grzybów i bakterii. Jednak w przypadku penicylin półsyntetycznych i cefalosporyn wykorzystywane są metody tradycyjnej syntezy chemicznej. Wymaga to zastosowania często toksycznych odczynników oraz dużych nakładów energii. Przełomem w produkcji tych antybiotyków była synteza antybiotyków β-laktamowych w środowisku wodnym, z wykorzystaniem enzymów. Przykładem takiego antybiotyku jest amoksycylina, często stosowana razem z kwasem klawulanowym jako inhibitorem β-laktamaz. Otrzymany w ten sposób antybiotyk cechuje wysoka czystość i brak zanieczyszczeń typowych dla syntezy chemicznej. Zastosowane metody mają charakter ekologiczny i wpisują się w szeroko rozumiane pojęcie „Green Chemistry”.

Flora fizjologiczna przewodu pokarmowego człowieka pełni liczne funkcje wpływające na prawidłową pracę nie tylko jelit, ale także systemu odpornościowego. Bakterie komensalne rozkładają niestrawione resztki pokarmowe, wzmagają absorpcję wapnia, magnezu i żelaza oraz syntetyzują witaminę K. Ich bliski kontakt z tkanką chłonną przewodu pokarmowego (GALT) powoduje, iż pełnią ważną rolę immunostymulacyjną – pobudzają rozwój komórek układu chłonnego oraz działają przeciwzapalnie. Z tego powodu zaburzenia składu flory fizjologicznej mogą skutkować zaburzeniami ogólnoustrojowych procesów odpornościowych, prowadząc do rozwoju alergii bądź chorób autoimmunologicznych. W związku z tym prowadzone są liczne badania dotyczące zastosowania probiotyków w leczeniu i profilaktyce nie tylko chorób przewodu pokarmowego, ale także atopowego zapalenia skóry, nieswoistych zapaleń jelit, nawrotowych infekcji dróg oddechowych.