Nowotwory kobiece, do których zalicza się raka piersi i nowotwory ginekologiczne (rak szyjki i trzonu macicy oraz rak jajnika) stanowią prawie połowę wszystkich nowotworów u kobiet w Polsce. Z uwagi na duży odsetek zachorowań są więc znaczącym problemem, generującym duże koszty emocjonalne, społeczne, a także ekonomiczne. Wg danych z Krajowego Rejestru Nowotworów rak szyjki macicy jest obecnie trzecim pod względem częstości zachorowań nowotworem u kobiet na świecie. Polska należy do krajów o średniej zachorowalności na ten nowotwór, ma jednak jeden z najwyższych wskaźników zachorowalności i umieralności w Europie. Choć szczyt zachorowalności przypada na 6. dekadę życia, ostatnie lata wskazują na wzrost liczby zachorowań u kobiet młodszych (od 35. do 44. r.ż.). W Polsce jest również jeden z najniższych w Europie odsetków przeżyć 5-letnich, będący miarą wyleczalności tego raka.

W kontekście tych danych widać wyraźnie, jak ważna jest profilaktyka nowotworów kobiecych, w tym ginekologicznych, która może ustrzec wiele kobiet przed traumą związaną ze wszystkim, co niesie ze sobą choroba nowotworowa – mówi Krystyna Wechmann, prezes Polskiej Koalicji Pacjentów Onkologicznych. 

W przypadku profilaktyki raka szyjki macicy istnieje profilaktyka pierwotna (szczepienia HPV) i profilaktyka wtórna (testy HPV-DNA oraz cytologia na podłożu płynnym – lepsza niż konwencjonalna).

Dlatego edukacji zdrowotnej nigdy dość – podkreśla Krystyna Wechmann. – Musimy namawiać, zachęcać, a nawet „zadręczać” Polki, by się badały. Gdy 31 lat temu usłyszałam swoją diagnozę, rak był tematem tabu. Dziś pracujemy nad tym, aby choroba nie była powodem do wstydu, a diagnoza wyrokiem, ale trzeba pamiętać, że są to choroby przewlekłe. Dlatego tak ważna jest edukacja na temat samej choroby, ale także na temat profilaktyki. Staramy się przekonać kobiety, żeby nie unikały badań z powodu strachu przed diagnozą.

Wrzesień od lat obchodzony jest przez organizacje i stowarzyszenia wspierające kobiety chore na nowotwory intymne jako miesiąc świadomości nowotworów ginekologicznych. W tym czasie zwracają one szczególną uwagę na szerzenie wiedzy w zakresie tych chorób i czynników ryzyka ich wystąpienia.

Ważny pilotaż

W ramach profilaktyki raka szyjki macicy trwa obecnie pilotaż realizowany przez Centralny Ośrodek Koordynujący, Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie – Państwowy Instytut Badawczy (NIO-PIB) w ramach Narodowej Strategii Onkologicznej. Jest skierowany do kobiet w wieku 30-59 lat, które w ciągu ostatnich 3 lat (lub 12 miesięcy w przypadku występowania czynników ryzyka rozwoju raka szyjki macicy) nie miały wykonanego badania cytologicznego w ramach programu profilaktyki raka szyjki macicy.

Głównym celem pilotażu jest ocena i porównanie skuteczności testu w kierunku wirusa brodawczaka ludzkiego wysokiego ryzyka (HPV HR) oraz badania cytologicznego, w wykrywaniu zmian przedrakowych i raka szyjki macicy. Udział w pilotażu jest bezpłatny dla wszystkich kobiet z podanej grupy wiekowej, uprawnionych do świadczeń do świadczeń w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia.