Dapagliflozyna to jedyny z przebadanych inhibitorów SGLT-2, który dodany do optymalnej terapii wykazał redukcję śmiertelności u pacjentów z niewydolnością serca. W opinii ekspertów Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego (PTK) zastosowanie dapagliflozyny to kamień milowy: poprawia rokowanie i jakość życia pacjentów oraz przyczynia się do zmniejszenia liczby hospitalizacji chorych z powodu niewydolności serca. W Polsce na niewydolność serca choruje około 1,2 mln osób, każdego roku umiera ponad 140 tys. chorych.

W marcu 2021 r. na łamach czasopisma naukowego „Kardiologia Polska” opublikowano dokument pn. „Opinia ekspertów Asocjacji Niewydolności Serca Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego dotycząca zastosowania dapagliflozyny w leczeniu niewydolności serca z obniżoną frakcją wyrzutową lewej komory". W dokumencie opisane zostały najważniejsze badania z zastosowaniem inhibitorów SGLT2 oraz wskazania do zastosowania dapagliflozyny według opinii ekspertów Asocjacji Niewydolności Serca Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego.

Dapagliflozyna początkowo była zarejestrowana w terapii cukrzycy. W listopadzie 2020 r. została zarejestrowana także w leczeniu osób z objawową przewlekłą niewydolnością serca z obniżoną frakcją wyrzutową lewej komory. Obecnie to jedyny lek z grupy inhibitorów SGLT2 zarejestrowany w tym wskazaniu.

W wyniku analizy dowodów naukowych dotyczących bezpieczeństwa i skuteczności dapagliflozyny stosowanej w terapii pacjentów z niewydolnością serca, przedstawiliśmy stanowisko Asocjacji Niewydolności Serca uwzględniające uzupełnienie dotychczasowego schematu terapeutycznego o dapagliflozynę. Opracowania opinia ma charakter praktycznego przewodnika dla kardiologów i lekarzy innych specjalizacji zajmujących się terapią niewydolności serca – mówi prof. Jadwiga Nessler, kierownik Kliniki Choroby Wieńcowej i Niewydolności Serca Instytutu Kardiologii CMUJ Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. J. Pawła II, pełnomocnik Zarządu Głównego PTK ds. Niewydolności Serca i Opieki Paliatywnej w Kardiologii.

Kamień milowy w terapii niewydolności serca

Wyniki badań klinicznych DAPA-HF i EMPEROR Reduced ujawniły zupełnie nowe podejście do leczenia niewydolności serca.

Wnioski z badań uzasadniają stosowanie inhibitorów SGLT2 u pacjentów z niewydolnością serca z obniżoną frakcją wyrzutową lewej komory. Ustanawiają nowy standard opieki nad pacjentami z niewydolnością serca z obniżoną frakcją lewej komory i z pewnością znajdzie to przełożenie na praktykę kliniczną – uważa prof. Przemysław Leszek z Kliniki Niewydolności Serca i Transplantologii,  Narodowego Instytutu Kardiologii im. Stefana kardynała Wyszyńskiego Państwowego Instytutu Badawczego w Warszawie, przewodniczący Asocjacji Niewydolności Serca Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego.

Stanowisko ekspertów Asocjacji Niewydolności Serca PTK uwzględnia dapagliflozynę jako nową opcję terapeutyczną dla wszystkich pacjentów z niewydolnością serca z obniżoną frakcją wyrzutową. Jak zaznaczają eksperci, to obecnie jedyny lek z grupy inhibitorów SGLT2 wykazujący statystycznie istotne zmniejszenie zgonów zarówno z przyczyn sercowo-naczyniowych, jak i zgonów z dowolnej przyczyny.

Mniejsza śmiertelność, dłuższe i lepszej jakości życie

W najnowszej opinii eksperci Asocjacji Niewydolności Serca PTK podkreślają, że badanie DAPA-HF było pierwszym dużym badaniem klinicznym, w którym analizowano populację pacjentów z niewydolnością serca również bez cukrzycy typu 2. We wspomnianym badaniu stosowanie dapagliflozyny istotnie zmniejszało ryzyko zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych oraz hospitalizacji z powodu niewydolności serca. Efekt ten był równie dobrze widoczny niezależnie od statusu cukrzycy. Pacjenci przyjmujący dapagliflozynę w porównaniu do placebo mieli istotnie mniej nasilone objawy niewydolności serca, co przełożyło się na lepszą jakość życia.

Badanie DAPA-HF (4744 pacjentów, którzy byli obserwowani w czasie z medianą ok. 18 miesięcy) wykazało:

• 26% względną redukcję zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych lub hospitalizacji czy pilnej wizyty z powodu niewydolności serca (p<0,0001);
• 18% zmniejszenie względnego ryzyka zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych;
• 30% zmniejszenie względnego ryzyka hospitalizacji czy pilnej wizyty z powodu niewydolności serca;
• 17% zmniejszenie względnego ryzyka zgonu niezależnie od przyczyny;
• poprawę jakości życia pacjentów i mniejsze nasilenie objawów niewydolności serca po 8 miesiącach w stosunku do wartości wyjściowej.

W porównaniu z konwencjonalną terapią: inhibitor ACE lub ARB + betabloker, kompleksowa terapia z zastosowaniem ARNi + betabloker + MRA + dapagliflozyna zapewnia dodatkowe 8,3 roku bez wystąpienia zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych i bez pierwszej hospitalizacji z powodu niewydolności serca u pacjentów w wieku 55 lat.

Według opinii ekspertów PTK dapagliflozyna wpisuje się w cele leczenia pacjentów z niewydolnością serca, zdefiniowane w „Wytycznych ESC dotyczących diagnostyki i leczenia ostrej i przewlekłej niewydolności serca z 2016 roku”: zmniejszenie śmiertelności, zapobieganie hospitalizacjom oraz poprawę stanu klinicznego chorych, poprawę ich wydolności wysiłkowej i jakości życia.

Praktyczne wytyczne

Dapagliflozynę można dodać do leczenia w dowolnym momencie po rozpoznaniu niewydolności serca z obniżoną frakcją wyrzutową lewej komory.

Leczenie dapagliflozyną u chorego z niewydolnością serca z obniżoną frakcją wyrzutową lewej komory należy rozpoczynać wcześnie, najlepiej jeszcze przed wypisem ze szpitala lub podczas kontrolnej wizyty ambulatoryjnej bezpośrednio po wypisaniu chorego ze ośrodka, w którym przebywał z powodu zaostrzenia niewydolności serca – podkreśla prof. Przemysław Leszek.

Zgodnie z Charakterystyką Produktu Leczniczego dapagliflozynę stosuje się raz dziennie w dawce 10 mg. Może być ona przyjmowana o każdej porze dnia, niezależnie od spożywanych posiłków. Eksperci podkreślają rolę właściwego doboru populacji chorych, u których rozważane jest włączenie tej terapii.

Charakterystyka kliniczna chorych, u których warto rozważyć zastosowanie dapagliflozyny

• HFrEF z EF ≤ 40%;
• II do IV klasa czynnościowa wg NYHA;
• obecność cukrzycy typu 2 lub jej brak;
• chorzy otrzymujący standardową terapię, tj. beta-adrenolityk i/lub inhibitor układu RAS (ACEI/ARB lub ARNI), oraz MRA, jeśli zalecane;
• dapagliflozynę można dodawać do każdej terapii leczenia niewydolności serca;
• klirens kreatyniny dla inhibitorów SGLT-2 powinien wynosić ≥ 30 ml/min/1,73 m².