Inicjatywa All.Can Polska przygotowała raport „Diagnoza zmian w opiece onkologicznej w Polsce w roku 2020”. Czy w ostatnim roku, pomimo epidemii koronawirusa, nastąpiły korzystne zmiany dla pacjentów z nowotworami i dla środowiska medycznego? Jakie są rekomendacje na przyszły rok? 

Przygotowana w listopadzie 2020 przez Grupę Sterującą All.Can Polska, w skład której wchodzą  eksperci w obszarze onkologii i zdrowia publicznego, reprezentanci organizacji pacjentów oraz branży farmaceutycznej "Diagnoza zmian w opiece onkologicznej 2020 "jest analizą i podsumowaniem zmian, jakie zaszły w obszarze onkologii w mijającym roku. Wskazuje na wyzwania, które wymagają niezwłocznego działania, aby poprawie uległy stabilność i efektywność opieki nad pacjentami onkologicznymi.

"Diagnoza 2020" opiera się na rekomendacjach raportu wyjściowego "All.Can: poprawa efektywności i stabilności opieki onkologicznej – rekomendacje dla Polski", który analizował sytuację onkologii w Polsce na tle innych krajów europejskich. W raporcie tym wskazane zostało 5 obszarów, na których koncentrować powinny się działania decydentów, środowiska medycznego i pozostałych stron zaangażowanych w proces poprawy skuteczności opieki onkologicznej w Polsce:

• efektywniejsza alokacja dostępnych zasobów na opiekę onkologiczną;
• zwiększenie roli profilaktyki pierwotnej oraz badań przesiewowych;
• zapewnienie szybszego i szerszego dostępu do innowacyjnych technologii medycznych;
• uwzględnienie perspektywy pacjentów we wszystkich decyzjach związanych z procesem planowania, wdrażania i oceny opieki onkologicznej;
• poprawa dostępu pacjentów do badań klinicznych.

Podsumowując mijający rok po stronie osiągnięć, wymienić należy przystąpienie do wdrażania podpisanej w maju 2019r przez Prezydenta RP ustawy oraz przyjętej w listopadzie 2019 przez Radę Ministrów uchwały o Narodowej Strategii Onkologicznej w na lata 2020-2030 – mówi Szymon Chrostowski, członek Prezydium All.Can Polska. Za krok w dobrym kierunku możemy również uznać złożenie i podpisanie ustawy o Funduszu Medycznym. To istotne zmiany nie tylko z punktu widzenia pacjentów, ale także ekspertów w obszarze onkologii oraz organizacji pacjentów. Stanowią podstawę do alokacji odpowiednich sił i środków.

Za osiągnięcie należy również uznać wdrożenie świadczenia kompleksowej opieki nad pacjentami z rakiem piersi i uruchomienie Breast Cancer Units w 5 ośrodkach onkologicznych w Polsce, choć zapewne takich placówek potrzebujemy znacznie więcej. Na wdrożenie czekają też Unity dla kolejnych chorób, a szczególnie w raku płuca, który zbiera ogromne żniwo wśród Polaków. W mijającym roku pacjenci uzyskali dostęp do wielu nowoczesnych terapii w raku płuca, raku nerki, raku prostaty, raku piersi, raku jelita grubego, czerniaku oraz szpiczaku i chłoniaku. Niestety, potrzeby pozostają ogromne, ponieważ jak wynika z opublikowanego w lipcu 2020 r. raportu EFPiA "Every Day Counts: Improving time to patient access to innovative oncology therapies in Europe" zarówno zakres, jak i czas oczekiwania na dostęp do innowacji w naszym kraju należy do najdłuższych w Europie – podsumowuje Anna Kupiecka, przewodnicząca Prezydium All.Can Polska. 

Rok 2020 przyniósł nieoczekiwaną przeszkodzę w prowadzeniu działań mających na celu poprawę stanu polskiej onkologii. Epidemia COVID-19 wpłynęła negatywnie na pacjentów onkologicznych, dostęp do profilaktyki czy diagnostyki. Ze względu na sytuację polskiej służby zdrowia wywołaną epidemią koronawirusa i wynikające z niej opóźnienia we wdrażaniu NSO wiele wyzwań jest ciągle przed nami. Jako priorytet na 2021 uznajemy odbudowę profilaktyki nowotworowej i wdrożenie działań w ramach NSO zgodnie z zaplanowanym harmonogramem – mówi prof. dr hab. n. med. Piotr Rutkowski, kierownik Kliniki Nowotworów Tkanek Miękkich, Kości i Czerniaków Narodowego Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie - Państwowego Instytutu Badawczego w Warszawie, członek Prezydium All.Can Polska.

Na konsekwencje pandemii COVID-19 dla pacjentów onkologicznych zwraca również uwagę konsultant krajowy w dziedzinie onkologii klinicznej, członek Prezydium All.Can Polska, prof. dr hab. n. med. Maciej Krzakowski: - Epidemia COVID-19 zrodziła wśród niektórych osób przekonanie, że wszelkie inne choroby się zatrzymały i że można przeczekać na koniec pandemii z dbaniem o własne zdrowie. Niestety, na oddziałach onkologicznych już obserwujemy konsekwencje takiego podejścia – do ośrodków zgłaszają się pacjenci z bardziej zaawansowanymi nowotworami. Te ciężej odpowiadają na leczenie i znacząco wpływają na zdrowie i życie pacjentów onkologicznych. Koronawirus ujawnił, że pomimo wielu akcji promujących badania profilaktyczne, mają one ograniczoną skuteczność. Wobec tego konieczne jest opracowanie nowych dróg dotarcia do społeczeństwa, np. poprzez listy czy telefony z zaproszeniem na badania. Trzeba obudzić poczucie odpowiedzialności za własne zdrowie, dlatego chcę zaapelować, aby pomimo trudności wynikających z trwającej pandemii, nie odkładać wizyt kontrolnych, badań profilaktycznych, a tym bardziej leczenia na później. Nowotwór nie zaczeka na koniec pandemii – wcześnie wykryty, daje większe szanse na wyleczenie.

Autorzy raportu All.Can Polska jako najważniejsze potrzeby polskiej onkologii wskazali m.in.:

• skrócenie i koordynacja ścieżki pacjenta w obszarze diagnostyki i leczenie;
• zniesienie nierówności regionalnych w dostępie do świadczeń;
• wprowadzenie wskaźników jakości postępowania i monitorowania wyników terapii w ośrodkach;
• uwzględnienie kosztów pośrednich w procesie podejmowania decyzji refundacyjnych;
• poprawa finansowania świadczeń diagnostycznych, niezbędnych do prawidłowego diagnozowania i doboru innowacyjnych terapii;
• zastosowanie mechanizmów umożliwiających szybszy dostęp do innowacji zgodnie z rekomendacjami towarzystw naukowych i zapisami rejestracyjnymi, co umożliwi realizację celów Narodowej Strategii Onkologicznej;
• uwzględnienie przez regulatora głosu pacjentów przy opracowywaniu standardów diagnostyczno-terapeutycznych.

Cały dokument „Diagnoza zmian w opiece onkologicznej w Polsce 2020” jest dostępy na stronie inicjatywy All.Can Polska: http://all-can.pl/#aktualnosci