Kolejne województwa i miasta w Polsce wprowadzają dla swoich mieszkańców bezpłatne szczepienia przeciw meningokokom typu B. Meningokoki wywołują sepsę i zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, najczęściej chorują najmłodsi. Obecnie profilaktyka zakażeń meningokokowych nie jest wpisana do Programu Szczepień Ochronnych jako obowiązkowa, jednak szczepienia dostępne w ramach programów samorządowych cieszą się dużą popularnością.

Według informacji Samorządu Województwa Mazowieckiego, już we wrześniu rodzice dzieci z Mazowsza będą mogli zgłaszać się do wybranych podmiotów leczniczych, aby skorzystać z programu polityki zdrowotnej szczepień przeciw meningokokom typu B. Program jest przeznaczony dla maluchów w wieku od 3 miesięcy do 3 lat, które obecnie uczęszczają do żłobka, klubu dziecięcego lub wkrótce będą uczęszczać. Na jego trzyletnią realizację Zarząd Województwa Mazowieckiego przeznaczył 3 mln zł. Mazowsze, po Zachodniopomorskim, jest drugim województwem w kraju pod względem liczby przypadków zakażeń meningokokami wśród najmłodszych dzieci do 1. roku życia.

W Szczecinie zapisy do udziału w bezpłatnym programie szczepień przeciw meningokokom typu B ruszyły pod koniec grudnia ubiegłego roku, a już w połowie stycznia zarejestrowanych było ponad 200 dzieci na 300 dostępnych miejsc. Program pt. „Dziecko-Profilaktyka- Środowisko” finansowany przez gminę i miasto Szczecin skierowany jest do dzieci od 2. do 6. r.ż., w tzw. wieku żłobkowo-przedszkolnym, bo to właśnie maluchy uczęszczające do placówek opiekuńczych są szczególnie narażone na zakażenie meningokokami. Zainteresowanie nimi wśród rodziców małych dzieci jest bardzo duże, w związku z czym będziemy starali się o kontynuację programu w kolejnym roku – wyjaśnia prof. Beata Karakiewicz, dziekan Wydziału Nauk o Zdrowiu Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie i kierownik Samodzielnego Publicznego ZOZ Szkół Wyższych, gdzie realizowane są szczepienia.

Dzięki programom polityki zdrowotnej realizowanym przez jednostki samorządu terytorialnego, mieszkańcy kilku gmin już od kilku lat mogą korzystać z bezpłatnej profilaktyki przed meningokokami typu B. Jedną z pierwszych była gmina Gołdap w województwie warmińsko-mazurskim. Program był reakcją na wydarzenia z 2016 r., kiedy u trójki dzieci z Gołdapi doszło do błyskawicznego rozwoju inwazyjnej choroby meningokokowej. Tylko jedno z nich udało się uratować, dwójka zmarła. W pierwszej kolejności sfinansowano szczepienia dzieciom urodzonym w 2017 r. Programem objęte są maluchy do 4. roku życia.

Seria kilku przypadków sepsy meningokokowej w Świętokrzyskim Centrum Pediatrii, w tym jeden zakończony zgonem, było bezpośrednią przyczyną rozszerzenia programu samorządowego o meningokoki typu B w Kielcach. Działa on od 2018 r. i jest przeznaczony dla dzieci do 2. r.ż.

W tym samym roku program został uruchomiony w wiejskiej gminie Rudziniec, w województwie śląskim. Jest adresowany do wszystkich nowonarodzonych dzieci, czyli ok. 100 osób rocznie. Podobnie jak w innej, niewielkiej gminie Grębocice na Dolnym Śląsku, gdzie szczepienia te są realizowane od trzech lat w ramach programu  „Becikowe po Grębocicku".

Kroki w kierunku uruchomienia bezpłatnych szczepień przeciw meningokokom typu B podejmują kolejne miasta i regiony. W marcu pozytywną opinię prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji otrzymał „Program polityki zdrowotnej dotyczący profilaktyki zakażeń meningokokowych w Małopolsce na lata 2020-2027”. Zgodnie
z założeniami, ma w nim wziąć udział ok. 1500 dzieci rocznie. W pierwszej kolejności w Małopolsce uodpornione zostaną dzieci do 2. r.ż. oraz nastolatki w wieku 14-18 lat (w tym wieku jest drugi, niższy szczyt zachorowań), stale przebywające w placówkach opiekuńczo-wychowawczych oraz w rodzinnych domach dziecka. W dalszej kolejności zaszczepione mają zostać dzieci uczęszczające do żłobków, a następnie pozostałe dzieci z danego rocznika.

Wyszczepialność na poziomie 80%

Samorządowcy przyznają, że jednym z powodów finansowania szczepień z lokalnego budżetu są ograniczone możliwości ekonomiczne rodziców. Obecnie jest szczepienie jest zalecane, ale nie jest refundowana przez NFZ. Z tego względu samorządowe programy szczepień cieszą się popularnością – średnio korzysta z nich 80% grupy docelowej. Potwierdza to badanie opinii przeprowadzone w 2019 r. przez Instytut Kantar wśród młodych matek. Zaledwie co dziesiąta zadeklarowała, że zaszczepiła dziecko przeciw meningokokom. Gdyby szczepienie było bezpłatne, zainteresowanych jego wykonaniem byłoby 65% mam.

Profilaktyka zakażeń

Meningokoki uchodzą za jedne z najgroźniejszych bakterii, jakie mogą zaatakować człowieka. Choroba rozwija się błyskawicznie i w ciągu zaledwie 24 godzin może doprowadzić do śmierci. Nawet co piąty chory umiera, i nawet co piąty ma trwałe następstwa. Najczęściej dotyka dzieci w wieku do 5 lat, przy czym szczyt zachorowań przypada w 1. r.ż.. Co roku w Polsce zgłaszanych jest ok. 200 przypadków choroby.

Według obowiązującego Programu Szczepień Ochronnych, profilaktyka zakażeń meningokokowych jest zalecana, a więc odpłatna. Dostępne szczepienia umożliwiają ochronę przed kilkoma najczęstszymi typami meningokoków (A, B, C, W, Y). Przy czym w Polsce za największą liczbę zakażeń – zarówno w całym społeczeństwie (66%), jak
i w grupie dzieci do 1. r.ż. (75%) – odpowiada typ B. Dlatego według ekspertów, dzieci w Polsce powinny być w pierwszej kolejności szczepione przeciw meningokokom typu B. Szczepienie to można rozpocząć już od ukończenia 2. miesiąca życia.

Więcej na Wyprzedźmeningokoki.pl