Palenie tytoniu jest jednym z najczęściej występujących nałogów wśród Polaków. Wynika to przede wszystkim z łatwego dostępu do wyrobów tytoniowych. Palenie tytoniu obarczone jest wysokim ryzykiem zachorowania na raka płuca, przełyku, jamy ustnej, żuchwy, czy innych narządów niezwiązanych bezpośrednio z układem oddechowych, jak: nowotwór nerek czy pęcherza. 17 listopada obchodzony jest Światowy Dzień Rzucania Palenia, w którym warto mówić o tym, jak wiele korzyści daje zerwanie z nałogiem.

W dostępnych na rynku wyrobach tytoniowych (papierosach, e-papierosach, cygarach czy tytoniu do shis) zawarta jest nikotyna będąca silnym środkiem uzależniającym. Podczas palenia substancja ta uwalnia w organizmie człowieka dopaminę, powszechnie zananą jako hormon szczęścia. Dzięki niej u palacza zwiększa się tętno i wzrasta poziom noradrenaliny, co skutkuje chwilowym uczuciem szczęścia. Powtarzanie procesu palenia powoduje, że organizm domaga się zwiększenia substancji w celu podniesienia dopaminy w organizmie, a to wiążę się ze znaczącymi zmianami w pracy układu nerwowego.

Opisane powyżej działania nikotyny dotyczą zachodzących w organizmie procesów fizycznych. Należy jednak pamiętać, że nikotyna ma też znaczący wpływ na zmiany psychiczne, które pojawiają się w organizmie palacza. Osoby uzależnione od wyrobów tytoniowych odbywają pewien rytuał, który pozwala im poczuć się komfortowo w sytuacjach napięcia i stresu. Jest to jednak pozorne, gdyż w rzeczywistości nikotyna pobudza organizm i zamiast uspakajać – pobudza go.

Jak palenie papierosów bądź innych wyrobów wpływa na pracę organizmu?

Dym tytoniowy powoduje wiele zmian w układzie naczyniowo-sercowym, począwszy od serca, które zwiększa częstotliwość uderzeń nawet do 30% w ciągu 10 minut. Ponadto tlenek węgla, powstający w procesie spalania papierosa, trafia do układu krwionośnego i utrudnia transport tlenu do komórek. Palenie powoduje również wzrost cholesterolu i zwiększenie krzepliwości krwi, co może być konsekwencją miażdżycy, udaru mózgu, a nawet zawału serca.

Nieobojętny na działanie dymu tytoniowego pozostaje również układ oddechowy. U palaczy można zaobserwować zmniejszenie elastyczności pęcherzyków płuc i zapadania się ich, co prowadzi do wystąpienia rozedmy. Substancje dostające się do układu oddechowego powodują również powstawanie długotrwałego stanu zapalnego, który często jest początkiem przewlekłej obturacyjnej choroby płuc.

Palenie wyrobów tytoniowych przyczynia się również do obniżenia płodności. Niepłodność w Polsce dotyka ok. 1,5 mln osób. Dlatego sięgając po papierosa należy pamiętać, że powoduje on zmniejszenie potencji oraz problemy z erekcją będące konsekwencją zwężenia tętnic. U palaczek zwiększa się ryzyko poronienia i zgonu dziecka w okresie okołoporodowym. Natomiast palenie w ciąży prowadzi do poważnych dysfunkcji w rozwoju płodu.

Jednymi z najgroźniejszych i najczęściej występujących chorób u palaczy są nowotwory. Najbardziej niebezpieczny i trudny do zdiagnozowania jest rak płuca, który rocznie dotyka ok. 20 tys. Polaków. Nowotwory złośliwe płuca w Polsce stanowią 19% wszystkich nowotworów złośliwych u mężczyzn i 9% u kobiet (14% wszystkich nowotworów - dane statystyczne z 2013 r.). Nowotwory płuca występują najczęściej u osób powyżej 28. r.ż., jednak grupą, u której ten rodzaj raka jest najczęściej diagnozowany, są pacjenci między 40. a 80. r ż, a najwyższe ryzyko występuje po 65. r.ż. Główną przyczyną powstania tego źle rokującego schorzenia nowotworowego jest palenie tytoniu.

Jak rzucić palenie?

Palenie wyrobów tytoniowych powoduje wiele schorzeń, które są bardzo trudne do zdiagnozowania, a tym bardziej całkowitego wyleczenia. Dlatego warto już dziś zaniechać dalszego używania wyrobów tytoniowych. "Gdyby dzisiaj wszyscy przestali palić, za jakiś czas nie byłoby problemu z leczeniem raka płuca w Polsce. Apeluję do wszystkich, aby starali się walczyć z tym nałogiem, rzucili palenie, jeżeli sami palą i namawiali do rzucenia palenia wszystkich ze swojego otoczenia" – mówi prof. Tadeusz Orłowski z Polskiej Grupy Raka Płuca.

wsparcie  osobom chcącym rzucić palenie oferuje Telefoniczna Poradni Pomocy Palącym, działająca pod numerem kontaktowym: 801 108 108.

Zmiany zachodzące w organizmie człowieka po rzuceniu palenia są natychmiastowe. Już po 20 minutach niepalenia zaczyna stabilizować się układ krwionośny, a po dobie od powstrzymania się od nałogu powracają zmysły zapachu i smaku. Po pierwszym tygodniu bez papierosa skóra powraca do dawnej elastyczności i jest odpowiednio nawilżona. Po 3 miesiącach objętość płuc zwiększa się o 30%. Z każdym rokiem zmniejsza się ryzyko wystąpienia zawału serca, a po 15 latach od ostatniego, wypalonego papierosa układ krążenia wraca do normy.