1,5 mln Polaków, a więc co czwarta osoba z orzeczoną niepełnosprawnością jest niewidoma bądź ma upośledzony wzrok. Choć Polska znajduje się w czołówce Europy, jeśli chodzi o  liczbę okulistów przypadającą na 1 mln mieszkańców, to wciąż nie radzimy sobie z diagnostyką i zwalczaniem chorób oczu prowadzących do ślepoty - jaskry, zaćmy oraz zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem (AMD). Tymczasem WHO stoi na stanowisku, że 85% zaburzeń widzenia można zapobiec poprzez wdrożenie kompleksowych działań diagnostycznych i leczniczych. Na temat aktualnego stanu organizacji leczenia chorób narządu wzroku debatowali eksperci i politycy w siedzibie Polskiego Związku Niewidomych. Punktem wyjścia do dyskusji była prezentacja wyników raportu opracowanego przez Fundację na rzecz Zdrowego Starzenia się pt. "Okulistyka i choroby siatkówki w aspekcie zdrowego i aktywnego starzenia się".

Z uwagi na starzenie się polskiego społeczeństwa należy liczyć się ze wzrostem zachorowań na choroby oczu w najbliższych latach. Przed polskim systemem stoi wyzwanie nie tylko poprawy diagnostyki i leczenia, ale również edukacji społeczeństwa. Jak wynika z danych zawartych w raporcie, co trzeci Polak nigdy nie był u okulisty, a 30% nie ma wiedzy na temat chorób siatkówki.

Brak rozwiązań systemowych w zakresie leczenia chorób oczu i siatkówki już dzisiaj zbiera żniwo. Absencja chorobowa w Polsce z tytułu chorób oczu rośnie z roku na rok – pomimo wprowadzenia nowych technologii medycznych w tej dziedzinie. Wydatki ZUS na świadczenia związane z niezdolnością do pracy poniesione w grupie „choroby oka i przydatków oka” wyniosły ponad 768 mln zł. W 2012 r., w porównaniu 2010 r. nastąpił 37-procentowy wzrost wydatków na świadczenia związane z niezdolnością do pracy z powodu chorób oczu.

Niepokojący jest także spadek finansowania okulistyki w 2014 r. Choć w ostatnich latach (2011-2014) środki przeznaczane na ten cel utrzymywały się na stałym poziomie, to w ubiegłym roku nastąpił spadek nakładów na okulistykę o 2,3%.

"Budżet państwa przeznacza na choroby narządu wzroku ok. 1,4 mld złotych. Suma ta jest bardzo mała, a z tego na AMD przeznacza się tylko 4%. Inne kraje, takie jak Niemcy, Izrael, Dania czy Australia przeznaczają na AMD 15-20%, czyli pięciokrotnie więcej. I dzięki temu widać efekty. Opublikowane niedawno wieloletnie badania duńskie wykazały, że wprowadzenie nowoczesnych terapii spowodowało spadek osób tracących wzrok z powodu AMD o ponad 50%. To oznacza, że w Polsce spośród 150 tys. osób chorujących na AMD można by uratować wzrok ponad połowie" – powiedział prof. Andrzej Stankiewicz, prezes Stowarzyszenia Zwyrodnienia Plamki Związanego z Wiekiem.  

Prof. Iwona Grabska-Liberek, wojewódzka konsultant w dziedzinie okulistyki zwróciła uwagę na szczególnie ważne obszary w ramach okulistyki: "Wśród schorzeń siatkówki, dwa doprowadzają do znacznego pogorszenia stanu wzroku. Zwyrodnienie plamki związane z wiekiem, ale także retinopatia cukrzycowa dotyka również osoby w wieku 20 lat, a więc osoby, które dopiero wchodzą na rynek pracy. W efekcie ci młodzi ludzie znajdują się na rencie, nie przyczyniając się do tworzenia PKB. W tych przypadkach finansowanie jest zbyt małe. Tylko wczesne wykrycie i podjęcie leczenia zwyrodnienia plamki daje szanse na zatrzymanie procesu chorobowego. Jeśli natomiast trafiają do nas pacjenci z zaawansowanymi zmianami wysiękowymi to już nic nie możemy zrobić".

Prof. Stankiewicz zwrócił także uwagę, że dzięki wprowadzeniu tzw. specjalnej puli – funduszy przeznaczonych tylko na zaćmę, których szpital nie może wydać na inne zabiegi, sytuacja osób z zaćmą uległa poprawie. Eksperci od lat walczą także o wprowadzenie narodowego programu leczenia plamki związanego z wiekiem. Jak tłumaczył prof. Stankiewicz, pomimo zaawansowanych rozmów z Ministerstwem Zdrowia oraz określenia najważniejszych kryteriów, program nie został wprowadzony, choć obiecywano, że nastąpi to do końca ubiegłego roku. Na apel prof. Stankiewicza o działania odpowiedział przewodniczący Sejmowej Komisji Zdrowia, Tomasz Latos, który obiecał osobiście zaangażować się w poprawę sytuacji oraz podniesienie kwestii leczenia zwyrodnienia plamki na posiedzeniach Komisji Zdrowia.