Częste wizyty w toalecie mogą świadczyć o przewlekłej chorobie nerek (PChN) - tak sądzi niemal 80% Polaków Na drugim miejscu respondenci umieścili bóle mięśni i stawów. Badanie przeprowadzono w ramach kampanii edukacyjnej „Dializa domowa – życie bez granic”. W Polsce na nerki choruje ok. 4,5 mln osób, czyli prawie 12% społeczeństwa. Choroby nerek są częstsze niż cukrzyca. Przewlekła choroba nerek może rozwijać się w sposób skryty przez kilka, a nawet kilkanaście lat, powodując trwałe ich uszkodzenie.

"Zdecydowana większość naszego społeczeństwa utożsamia przewlekłą chorobę nerek z problemami z oddawaniem moczu. Należy podkreślić, że to nie jest specyficzny objaw tej choroby. Pamiętajmy o tym, że w wielu przypadkach PChN nie daje żadnych oznak aż do bardzo zaawansowanych stadiów, kiedy jedynym rozwiązaniem terapeutycznym jest już tylko leczenie nerkozastępcze (dializoterapia lub przeszczep). Możemy natomiast na pewno mówić o czynnikach ryzyka, do których należą m.in. choroby nerek w rodzinie, nawracające infekcje dróg moczowych, miażdżyca, cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, choroby autoimmunologiczne, jak np. reumatoidalne zapalenie stawów lub toczeń trzewny. Wówczas dominują objawy choroby podstawowej, a równolegle mogą się pojawić objawy choroby nerek (nadciśnienie tętnicze, niedokrwistość, chudnięcie, ospałość, brak apetytu, nudności i wymioty, bóle kostno-stawowe, zaburzenia snu), które dają o sobie znać
w zaawansowanym ich uszkodzeniu. Wydaje mi się, że czynniki wskazane przez respondentów wynikały bardziej z głęboko zakorzenionych skojarzeń choroby nerek z bólem niż wiedzy Polaków na temat przewlekłej choroby nerek"  – tłumaczy prof. dr hab. n. med. Ryszard Gellert, kierownik Kliniki Nefrologii Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego.

Im wcześniej zostanie wykryta choroba nerek i jej przyczyna, tym jest większa szansa na jej zahamowanie i zapobieganie nieodwracalnym zmianom. Przewlekła choroba nerek może rozwinąć się u każdego, jednak ryzyko zachorowania rośnie wraz z wiekiem. Grupą wiekową szczególną pod względem „wrażliwości” nerek na zachorowanie są osoby po 60.-65. roku życia.

Nerki starzeją się razem z człowiekiem. Po 40. roku życia efektywność ich pracy zmniejsza się o ok. 10% z każdą kolejną dekadą. Wiele chorób, które uszkadzają nerki, takie jak: miażdżyca, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca typu 2 czy infekcje układu moczowego, powszechniej występuje u osób starszych, a ich działanie zwykle  dopiero po latach uszkadza nerki. Organizm osób w podeszłym wieku jest wrażliwszy na potencjalne czynniki, które mogą pogarszać funkcje nerek. Poza tym leki, które są często stosowane w tej grupie wiekowej - przeciwbólowe i przeciwzapalne, niektóre leki kardiologiczne - są nefrotoksyczne. U osób starszych łatwo dochodzi do odwodnienia, które jest wyjątkowo niebezpieczne dla nerek, powodując nawet ich ostrą niewydolność albo zaostrzenie przewlekłej choroby nerek. 

Aby sprawdzić, czy nerki działają prawidłowo, wystarczy poddać się takim badaniom, jak: ogólne badanie moczu, polegające na ocenie próbki pod kątem cech fizycznych i biochemicznych oraz obecności w moczu krwinek czerwonych i białych, białka i kryształów; oznaczanie stężenia kreatyniny we krwi, które jest najpowszechniej wykonywanym badaniem do oceny czynności tego narządu.

Gdy dochodzi do trwałego upośledzenia czynności nerek i przestają one nieodwracalnie spełniać swoją funkcję, lekarz decyduje, czym ją zastąpić. Istnieją trzy sposoby leczenia schyłkowego stadium choroby nerek:  

Hemodializa - krew jest oczyszczana poza organizmem za pomocą tzw. sztucznej nerki. Zabieg trwa kilka godzin i trzeba go powtarzać 3 razy w tygodniu. Utrudnia to pacjentom normalną pracę czy naukę.

Dializa otrzewnowa (domowa) - oczyszczanie krwi następuje w jamie brzusznej przy wykorzystaniu błony otrzewnowej. Trzeba jednak na stałe umieścić w jamie brzusznej cewnik. Zaletą dializy otrzewnowej jest to, że pacjent podczas jej trwania może pozostawać aktywny, a proces oczyszczania krwi jest kontynuowany. Podobnie proces odbywa się w przypadku prawidłowo funkcjonujących nerek.

Transplantacja –  jest optymalnym rozwiązaniem w przypadku przewlekłej choroby nerek i każdy pacjent z zaawansowaną chorobą nerek powinien być rozważany jako kandydat do transplantacji. Stan zdrowia niektórych pacjentów może stanowić przeciwwskazanie do przeszczepienia nerki.