• Akromegalia to rzadkie, przewlekłe zaburzenie hormonalne spowodowane guzem w przysadce mózgowej, które powoduje nadmierne wydzielanie hormonu wzrostu (GH)1.
• Zachorowalność szacuje się na 3-4 nowe przypadki na milion rocznie2.
• Rozwija się stopniowo, a jej poszczególne objawy (bóle głowy, bóle kości i stawów, ubytki pola widzenia, powiększenie rąk, stóp, nosa, żuchwy, nadciśnienie tętnicze, nadmierne owłosienie i wzmożona potliwość, zaburzenia miesiączkowania) mogą być brane za manifestację innych chorób2,3.
• We właściwym diagnozowaniu i leczeniu choroby kluczowa jest współpraca lekarzy wielu specjalności (lekarza pierwszego kontaktu, diabetologa, kardiologa, psychiatry, neurologa, neurochirurga, endokrynologa).
• Ważna jest wiedza i świadomość pacjentów, którzy obserwując u siebie objawy zgłoszą się do lekarza.
• Głównym celem leczenia akromegalii jest zmniejszenie, związanej z podwyższonymi stężeniami hormonu wzrostu (GH) i insulinopodobnego czynnika wzrostu (IGF-1), nadmiernej śmiertelności w porównaniu do populacji ludzi zdrowych2.

Główną przyczyną nadmiernego wydzielania hormonu wzrostu (GH), prowadzącego do objawów akromegalii są gruczolaki przysadki wywodzące się z komórek somatotropowych. Istnieją dwa typy łagodnych guzów powodujących akromegalię – mikrogruczolak i makrogruczolak. Mikrogruczolak to guz o średnicy mniejszej niż 10 milimetrów, natomiast makrogruczolak to guz o średnicy powyżej 10 milimetrów. W chwili rozpoznania 80% gruczolaków to makrogruczolaki,
a 70% z nich to guzy o średnicy przekraczającej 20 milimetrów2.

Główne objawy akromegalii to powiększenie dłoni, stóp, zmiana rysów twarzy w związku z rozrastaniem się czaszki i żuchwy, powiększenie języka, ubytki pola widzenia, bóle głowy, wzmożona potliwość, powiększenie serca, upośledzenie drożności dróg oddechowych, bezdech senny, nadmierne owłosienie, zmiana barwy głosu, cukrzyca, zaburzenia miesiączkowania, obniżenie libido, impotencja, zespół cieśni nadgarstka, bóle kości i stawów. Ze względu na stopniowe rozwijanie się choroby i niespecyficzne objawy, które mogą być mylone
z innymi schorzeniami kluczowa jest wiedza i świadomość pacjentów. Znajomość objawów klinicznych oraz otwartość w kontaktach z lekarzem prowadzącym, czy pielęgniarką mogą mieć kluczowe znaczenie we wczesnym rozpoznaniu choroby i odpowiednim jej leczeniu. Śmiertelność w akromegalii jest 2-3-krotnie wyższa niż w zdrowej populacji, a średni czas przeżycia osób nieleczonych lub leczonych nieskutecznie jest około 10 lat krótszy niż w populacji ogólnej1. Osoby, które często widzą chorego – najbliższa rodzina, sąsiedzi, a nawet lekarz pierwszego kontaktu – mogą nie zwrócić uwagi na stopniowe zmiany w wyglądzie. Dlatego warto edukować społeczeństwo, że bóle głowy, bóle kostne, nadmierne pocenie, powiększenie się stóp, czy palców u dłoni, a co za tym idzie konieczność kupowania większego obuwia, czy brak możliwości zdjęcia pierścionka, zmiana rysów twarzy – to mogą być objawy groźnej choroby i nie powinny być bagatelizowanie.

Diagnostyka

Przy podejrzeniu akromegalii lekarz w pierwszej kolejności wykonuje badania krwi obejmujące:  - ocenę stężenia IGF-1 – u chorych poziom tego czynnika wzrostowego jest podwyższony - test hamowania wydzielania hormonu wzrostu po podaniu glukozy – u osób zdrowych wysokie stężenie cukru we krwi hamuje wydzielanie hormonu wzrostu, natomiast u chorych z akromegalią obserwuje się brak hamowania4.
Po potwierdzeniu rozpoznania lekarz zleca badania obrazowe przysadki (rezonans magnetyczny lub tomografię komputerową) w celu uwidocznienia guza i oceny jego wielkości4.

Leczenie

Leczenie pacjenta z akromegalią powinno być prowadzone przez endokrynologa oraz w razie potrzeby konsultowane przez kardiologia, diabetologa, okulistę, neurochirurga, psychiatrę lub ortopedę4.

Podstawową metodą leczenia jest operacja usunięcia guza przez nos i zatokę klinową, wykonywana w wyspecjalizowanych ośrodkach neurochirurgicznych. Niestety całkowite usunięcie dużego guza może być trudne i niekiedy po zabiegu konieczne jest leczenie dodatkowe lub ponowna operacja. Pozaoperacyjne formy leczenia obejmują farmakoterapię
i radioterapię4.

Głównym celem leczenia akromegalii jest zmniejszenie, związanej z podwyższonymi stężeniami GH i IGF-1, nadmiernej śmiertelności w porównaniu do populacji ludzi zdrowych. Ważne, aby w trakcie leczenia pacjenci otwarcie rozmawiali z lekarzem prowadzącym o obserwowanych objawach i zmianach w przebiegu choroby. Powinni też pilnować regularnego stawiania się na wizyty i przeprowadzania badań kontrolnych4.

O Novartis Oncology

Dzięki konsekwentnemu zaangażowaniu w prace badawcze mające na celu odkrywanie i opracowywanie nowatorskich terapii służących poprawie zdrowia i jakości życia pacjentów z chorobami nowotworowymi oraz podejmowaniu działań umożliwiających chorym szeroki dostęp do innowacyjnych rozwiązań terapeutycznych firma Novartis Oncology stała się światowym liderem w dziedzinie onkologii. Ścisła współpraca firmy Novartis Oncology ze wszystkimi przedstawicielami społeczności onkologicznych pozwala nam realizować nasz wspólny cel – zmieniać życie pacjentów z chorobami nowotworowymi na lepsze. Otwarte partnerstwo ze społecznościami zaangażowanymi w walkę z rakiem umożliwia nam lepsze zrozumienie potrzeb i oczekiwań środowiska onkologicznego, a także pomaga w precyzyjnym identyfikowaniu kierunków badawczych oraz pokonywaniu barier na drodze do osiągania sukcesu terapeutycznego. Prowadzone przez nas projekty badawcze bazują na ugruntowanej naukowej i klinicznej strategii ukierunkowanej na tworzenie rozwiązań spełniających niezaspokojone potrzeby i oczekiwania pacjentów. Dzięki bogatemu programowi badawczo-rozwojowemu jesteśmy w stanie wprowadzać na rynek szeroką gamę nowoczesnych terapii przeciwnowotworowych, które umożliwiają lekarzom podejmowanie optymalnych decyzji terapeutycznych.