Karczoch zwyczajny i ostropest plamisty – rośliny obniżające poziom cholesterolu i wspomagające pracę wątroby

2025-09-12 Artykuł

Karczoch zwyczajny i ostropest plamisty – rośliny obniżające poziom cholesterolu i wspomagające pracę wątroby

Wysoki poziom cholesterolu i stany zapalne wątroby (stłuszczenie, zwłóknienie, marskość wątroby) są poważnym problemem zdrowotnym, wymagającym podjęcia natychmiastowego leczenia. Alternatywą dla leków syntetycznych mogą być preparaty zawierające ekstrakty z liści karczocha zwyczajnego (Cynara scolymus) i nasion ostropestu plamistego (Sylibum marianum). Oba surowce roślinne wykazują właściwości: hepatoochronne, antyoksydacyjne, przeciwzapalne, żółciotwórcze, żółciopędne, przeciwcukrzycowe, przeciwmiażdżycowe i obniżające poziom cholesterolu we krwi. Właściwości lecznicze liści karczocha wynikają z zawartości związków polifenolowych, m.in. cynaryny, cynarozydu i laktonu seskwiterpenowego – cynaropikryny. Z kolei działanie lecznicze ostropestu związane jest z obecnością sylimaryny, czyli grupy związków należących do flawonolignanów. Preparaty zawierające ekstrakty z karczocha i ostropestu polecane są w stanach zapalnych wątroby, pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych oraz w podwyższonym poziomie cholesterolu we krwi.

Cholesterol to steroidowy alkohol zbudowany z 4 hydrofobowych pierścieni steranu, hydrofilowej główki (grupy OH) i ogona węglowodorowego. W 70–80% przyjmowany jest wraz z pokarmem, a w 20–30% syntetyzowany przez hepatocyty i enterocyty. W wątrobie przekształcany jest w kwasy żółciowe, które następnie magazynowane są w woreczku żółciowym jako składnik żółci.

Czytaj pełny tekst

Autor: dr Natalia Dobros

Data publikacji: 2025-09-12

Źródło: "Gabinet Prywatny" nr 04/2025

Słowa kluczowe: karczoch zwyczajny, ostropest plamisty, działanie hepatoochronne

1. Dobrowolski P., Prejbisz A., Kuryłowicz A., Baska A., Burchardt P., Chlebus K., et al. Zespół metaboliczny – nowa definicja i postępowanie w praktyce. Stanowisko PTNT, PTLO, PTL, PTH, PTMR, PTMSŻ, sekcji Prewencji i Epidemiologii PTK, „Klubu 30” PTK oraz sekcji Chirurgii Metabolicznej i Bariatrycznej TChP. Nadciśnienie Tętnicze w Praktyce. 2022;8(2):47-72.

2. Wnęk D. Cholesterol – funkcje , źródła, frakcje, stężenie. Dieta i ruch - mp.pl.

3. Morze J. Lipoproteiny – klucz do zrozumienia lipidogramu. ALAB Laboratoria. 28.09.2023.

4. Solnica B., Sigitowicz G., Sitkiewicz D., Jóźwiak J., Kasperczyk S., Broncel M., et al. Wytyczne Polskiego Towarzystwa Diagnostyki Laboratoryjnej i Polskiego Towarzystwa Lipidologicznego dotyczące diagnostyki laboratoryjnej zaburzeń gospodarki lipidowej 2024. Diagnostyka Laboratoryjna. 2024;60:1-24.

5. Farmakopea Polska. Wydanie XIII, Warszawa, 2023.

6. Porro C., Benameur T., Cianciulli A., Vacca M., Chiarini M., De Angelis M., et al. Functional and Therapeutic Potential of Cynara scolymus in Health Benefits. Nutrients. 2024;16(6):872.

7. Lamer-Zarawska E, Kowal-Gierczak B., Niedworok J. Fitoterapia i leki roślinne. Fitoterapia chorób wątroby i dróg żółciowych. Wydawnictwo Lekarskie PZWL. Warszawa 2007; 348-352.

8. Błecha K., Wawer I. Profilaktyka zdrowotna i fitoterapia. Wspomaganie pracy wątroby. BONIMED, wydanie I. Żywiec 2011; 64-68.

9. Jalili C., Moradi S., Babaei A., Boozari B., Asbaghi O., Lazaridi A.V., et al. Effects of Cynara scolymus L. on glycemic indices:A systematic review and meta-analysis of randomized clinical trials. Complement Ther Med. 2020;52:102496.

10. Ben Salem M., Affes H., Dhouibi R., Charfi S., Turki M., Hammami S., et al. Effect of Artichoke (Cynara scolymus) on cardiac markers, lipid profile and antioxidants levels in tissue of HFD-induced obesity. Arch Physiol Biochem. 2022;128(1):184-194.

11. Rangboo V., Noroozi M., Zavoshy R., Rezadoost S.A., Mohammadpoorasl A. The Effect of Artichoke Leaf Extract on Alanine Aminotransferase and Aspartate Aminotransferase in the Patients with Nonalcoholic Steatohepatitis. Int J Hepatol. 2016 May11;2016:4030476.

12. Moradi S., Shokri-Mashhadi N., Saraf-Bank S., Mohammadi H., Zobeiri M., Clark C.C.T., et al. The effects of Cynara scolymus L. supplementation on liver enzymes: A systematic review and meta-analysis. Int J Clin Pract.

2021;75(11):e14726.

13. Abenavoli L., Izzo A.A., Milić N., Cicala C., Santini A., Capasso R. Milk thistle (Silybum marianum): A concise overview on its chemistry, pharmacological, and nutraceutical uses in liver diseases. Phytother Res. 2018;32(11):2202-2213.

14. Wang X., Zhang Z., Wu S.C. Health Benefits of Silybum marianum: Phytochemistry, Pharmacology, and Applications. J Agric Food Chem. 2020;68(42):11644-11664.

15. Tajmohammadi A., Razavi B.M., Hosseinzadeh H. Silybum marianum (milk thistle) and its main constituent, silymarin, as a potential therapeutic plant in metabolic syndrome: A review. Phytother Res. 2018;32(10):1933-1949.

16. Poruba M., Kazdová L., Oliyarnyk O., Malinská H., Matusková Z., Tozzi di Angelo I., et al. Improvement bioavailability of silymarin ameliorates severe dyslipidemia associated with metabolic syndrome. Xenobiotica. 2015;45(9):751-6.

17. Gobalakrishna S., Asirvatham S.S., Janarthanam V. Effect of Silybin on Lipid Profile in Hypercholesterolaemic Rats. J Clin Diagn Res. 2016;10(4):1-5.

POWRÓT

reklama