Postrzeganie otyłości przechodzi przełom – coraz częściej mówi się o niej jako o chorobie przewlekłej, nieustępującej samoistnie. WHO alarmuje: to prawdziwa pandemia, liczba zachorowań rośnie dramatycznie. A wraz z nią skutki powikłań, absorbujące środki i zasoby systemów ochrony zdrowia.Trzeba więc interweniować jak najwcześniej, zarówno w formie profilaktyki, jak i szybkiego rozpoznania i leczenia. Choroba otyłościowa była tematem konferencji zorganizowanej przez Helath Project Management, która odbyła się w Warszawie (3 grudnia).

Leczenie choroby otyłościowej musi być prowadzone przez zespół terapeutyczny, w skład którego wchodzą, w zależności od potrzeb, lekarz, dietetyk, psycholog, fizjoterapeuta, chirurg bariatra. Wiodącą rolę ma tu lekarz, który ustala przyczyny otyłości, jej fenotyp, etap, na jakim znajduje się pacjent i na tej podstawie określa strategię dalszego postępowania. Dobór farmakoterapii, ale też interwencji pozamedycznych, jak rodzaj aktywności fizycznej czy sposób odżywiania to kwestia zindywidualizowana. Zadaniem dietetyka jest m.in. przygotowanie pacjenta do ewentualnej operacji bariatrycznej, a także jego długoterminowa edukacja po zabiegu. Na te zagadnienia zwróciła uwagę w swoim wykładzie prof. dr hab. n. med. Lucyna Ostrowska (Zakład Dietetyki i Żywienia Klinicznego,Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, prezes Elekt Polskiego Towarzystwa Leczenia Otyłości).

Jak stwierdził dr hab. n. med. Mariusz Wyleżoł (II Katedra i Klinika, Chirurgii Ogólnej, Naczyniowej i Onkologicznej, Wydział Medyczny Warszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawskie Centrum Kompleksowego Leczenia Otyłości i Chirurgii Bariatrycznej, Szpital Czerniakowski w Warszawie, wiceprezes Polskiego Towarzystwa Leczenia Otyłości), spośród potrzebujących leczenia 9 mln otyłych Polaków aż 97% nie otrzymuje go, a nawet nie ma stawianego rozpoznania. Jedyną dotąd próbą stworzenia systemu leczenia otyłości jest program KOS BAR, prowadzony w 18 ośrodkach i przedłużony do 2026 r. Biorąc jednak pod uwagę, że w tym okresie musi się zmieścić również przygotowanie do zabiegu i opieka po nim, oznacza to, że w praktyce przyjmowanie pacjentów do programu zakończy się już wkrótce. Natomiast poza KOS BAR liczba wykonywanych operacji bariatrycznych jest niewielka, ponieważ nie są one dla zadłużonych szpitali opłacalne.

O zaleceniach klinicznych Polskiego Towarzystwa Leczenia Otyłości mówił prof. dr hab. n. med. Paweł Bogdański (Katedra i Zakład Leczenia Otyłości, Zaburzeń Metabolicznych oraz Dietetyki Klinicznej, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu). Ich główny cel to zwiększenie świadomości tego, że otyłość nie jest wyborem pacjenta, ale chorobą wynikającą ze złożonych zaburzeń homeostazy energetycznej. Zalecenia PTLO wskazują, kiedy należy rozpocząć farmakoterapię i precyzują zasady jej wyboru. Zawierają również propozycje zmian systemowych w zakresie leczenia otyłości. 

Problem postępowania w nadwadze i otyłości przedstawił prof. dr hab. Piotr Jankowski (Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych i Gerontokardiologii, Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego w Warszawie). W polskiej populacji dominują choroby, które mają związek z otyłością. Ryzyko zgonu rośnie, gdy BMI przekroczy wartość 25. Dlatego standardem podczas każdej wizyty u lekarza jakiejkolwiek specjalności powinien być nie tylko pomiar ciśnienia, ale też zważenie pacjenta i pomiar jego obwodu w pasie. Podczas leczenia otyłości nie należy koncentrować się jedynie na masie ciała, ale uwzględnić też choroby

współistniejące, ściśle z nią związane, oceniając przy tym ogólne ryzyko sercowo-naczyniowe. Otyłość, jako ważny czynnik tego ryzyka, modyfikuje leczenie nadciśnienia tętniczego czy hipercholesterolemii.

Problem powikłań choroby otyłościowej ze szczególnym uwzględnieniem niewydolności serca, omówił prof. dr hab. n. med. Krzysztof Narkiewicz (kierownik Katedry i Kliniki Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego). Współwystępujące z otyłością brzuszną jej powikłania, jak m.in. dyslipidemia, cukrzyca czy stłuszczeniowa choroba wątroby, określa się jako zespół metaboliczny. W konsekwencji rozwoju powikłań, poprzez zaburzenia rytmu serca, chorobę wieńcową, udar, zawał, dochodzi do niewydolności serca. Można więc mówić o jej ścisłym związku z BMI pacjenta. Interwencja na jak najwcześniejszym etapie otyłości zapobiegnie uruchomieniu mechanizmów tych schorzeń bądź zwiększy skuteczność ich leczenia.