W Polsce przeznaczamy od 1 do 3 euro na jednego obywatela na szczepienia, co plasuje nas na przedostatnim miejscu w Unii Europejskiej. Według danych WHO szczepienia co roku zapobiegają około 2-3 mln zgonów na całym świecie i zmniejszają koszty leczenia. Liczne analizy farmakoekonomiczne wskazują na efektywność kosztową stosowania profilaktyki szczepiennej. Przekłada się ona nie tylko na wzrost długości i jakości życia, ale także przynosi korzyści ekonomiczne, takie jak oszczędności na wydatkach na opiekę zdrowotną oraz wzrost produktywności pracowników, co wspiera wzrost gospodarczy i społeczny kraju. Co więcej, ograniczenie wydatków w tym zakresie uwalnia środki, które można przeznaczyć na poprawę jakości świadczonych usług, badania i rozwój w zakresie leczenia chorób nieuleczalnych.

– Mimo że programy szczepień wydają się być kosztowne, to jednak bez wątpienia są tańsze niż skutki zakażeń. Nie chodzi tu jedynie o finansowanie samych procedur medycznych, ale także o tzw. koszt alternatywny. Choroba dziecka zmusza często rodziców do pozostania w domu, a przez to pośrednio ogranicza wpływy do budżetu domowego. Korzyści nie dotyczą tylko dzieci, ale również szczepień dla dorosłych – mówi prof. Marcin Czech, prezes Polskiego Towarzystwa Farmakoekonomicznego. Badania  pokazują, że każde euro wydane na profilaktykę zdrowotną generuje zwrot w wysokości 14 euro do gospodarki opieki zdrowotnej i społecznej. Najnowszy raport europejskiego think tanku The European House – Ambrosetti Polska wykazał, że szczepienia dorosłych mogą przynieść do 19-krotności początkowej inwestycji.

Według raportu odsetek osób powyżej 65. r.ż. w Polsce już teraz wynosi ok. 25%, a do 2050 r. wzrośnie do 33%. Taka struktura demograficzna oznacza wzrost obciążenia systemu zdrowia. Dodatkowo raport podkreśla, że aż 61,4% osób powyżej 65. r.ż. w UE cierpi na co najmniej jedną chorobę przewlekłą, a Polska wyróżnia się wysokim odsetkiem takich przypadków w tej grupie wiekowej. Koszty związane z leczeniem osób starszych są znacznie wyższe i mają istotny wpływ na budżet publiczny​. Takie koszty można zmniejszyć poprzez odpowiednią profilaktykę, a jak podkreślają eksperci Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Chorób Infekcyjnych najbardziej opłacalna jest profilaktyka szczepienna.

Szczepionki jak i szczepienie powinny być za darmo, bez konieczności jakichkolwiek dopłat pacjenta. Dlatego niezbędnym aspektem jest zapewnienie finansowania szczepień dla każdego obywatela. Druga część to bariery logistyczne, tzn. pacjent powinien mieć łatwość zaszczepienia się w miejscu, w którym przebywa. 

– Obecnie droga pacjenta do wykonania szczepienia jest bardzo długa i zniechęcająca. Składają się na nią otrzymanie rekomendacji wykonania szczepienia i recepty na szczepionkę, uzyskanie szczepionki, przeprowadzenie kwalifikacji do szczepienia oraz jego wykonanie. System szczepień w Polsce jest obarczony zbyt wieloma formalnościami, co odstrasza pacjentów do korzystania z nich, nawet jeśli są oni przekonani o ich potrzebie – podkreśla prof. dr hab. n. med. Adam Antczak, przewodniczący Rady Ekspertów Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Chorób Infekcyjnych.

Szybkie szerzenie się wprowadzających w błąd informacji za pośrednictwem mediów społecznościowych i głośno protestujących działaczy antyszczepionkowych doprowadziło do powstania błędnych wyobrażeń, które odwracają uwagę społeczeństwa od indywidualnych i zbiorowych korzyści płynących ze szczepień oraz zagrożeń związanych z chorobami zakaźnymi. 

– Musimy skupić się na odpowiedniej edukacji, jak również celowanej kampanii społecznej, o których dzisiaj praktycznie nie słyszymy. Trzeba zmotywować do szczepień zarówno pacjentów, jak i profesjonalistów medycznych. Rolę edukatorów powinny przejąć apteki, które codziennie obsługują dwa miliony pacjentów – podkreśla dr. farm. Mikołaj Konstanty, Wiceprezes Naczelnej Izby Aptekarskiej.

Wyzwaniem jest również uświadamianie społeczeństwa o istotności szczepień sezonowych. Jak oceniają eksperci, najlepiej zagospodarowaną częścią profilaktyki jest kalendarz szczepień ochronnych dla dzieci. Dorośli często zapominają jednak o własnych szczepieniach, a powinni szczepić się przeciwko chorobom zakaźnym i niektórym nowotworom.