W Polsce zakończył się Pilotaż Programu Profilaktyki raka szyjki macicy, dopasowany do specyfiki populacji polskiej. Był on realizowany przez Centralny Ośrodek Koordynujący, Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie - Państwowy Instytut Badawczy (NIO-PIB) w ramach Narodowej Strategii Onkologicznej. Celem pilotażu było porównanie skuteczności testu molekularnego (HPV-DNA) w kierunku wirusa HPV o wysokim ryzyku onkogennym oraz badania cytologicznego, stosowanego dotychczas w Programie Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy. Zarówno badanie HPV-DNA, jak i cytologia mają za zadanie wczesne wykrycie zmian przednowotworowych i raka szyjki macicy. Obie metody są już stosowane na świecie jako badanie przesiewowe w profilaktyce tego nowotworu.

W pilotażu wzięło udział ponad 30 tys. kobiet pomiędzy 30. a 59. rokiem życia. Wstępne wnioski wskazują, że test HPV jest dwa razy skuteczniejszy w wykrywaniu raka szyjki macicy od cytologii – informował podczas konferencji „Usprawnienia realizacji programu profilaktyki raka szyjki macicy. Gdzie jesteśmy? Dokąd zmierzamy?” dr hab. n. med. Andrzej Nowakowski, prof. Narodowego Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie, kierownik Centralnego Ośrodka Koordynującego program profilaktyki raka szyjki macicy, 

Sytuacja w Polsce, na tle krajów Unii Europejskiej, wygląda źle, a wprowadzony w 2006 r. populacyjny program profilaktyczny nie poprawił trendów zachorowań i zgonów w stopniu satysfakcjonującym – zauważyła Justyna Marynowska, specjalista medycznej diagnostyki laboratoryjnej, wiceprezes zarządu Pracodawców Opieki Integrowanej Opartej na Wartości, związek pracodawców SPOIWO. Dlatego, według niej, tak ważne jest regularne wykonywanie przez kobiety badań przesiewowych, ale również właściwe wykorzystanie potencjału diagnostycznego, który jest w Polsce na dobrym poziomie.

Słabe wyniki zaskakują w kontekście posiadania w naszym systemie największej liczby położnych i ginekologów w Europie. Obecnie tylko ok. 100 położnych w Polsce pobiera cytologię. Przeszkolenie i zmotywowanie ok. 3500 położnych POZ i ok. 2000 położnych AOS do pracy nad profilaktyką i edukacją pacjentów jest absolutnie kluczowe.

Analizując problem nieefektywnej profilaktyki onkologicznej widać, że przyczyna leży w organizacji działań systemowych, a dbałość pacjentów o swoje zdrowie jest wynikiem uporządkowania procesów otoczenia prawnego, finansowego i organizacyjnego, a w ich efekcie klinicznego – powiedział lek. Artur Prusaczyk, ginekolog-położnik, wiceprezes Centrum Medyczno-Diagnostycznego w Siedlcach.

W opinii specjalistów wczesna diagnoza jest kluczowa, jeżeli chodzi o raka szyjki macicy, ponieważ stany przedrakowe i wczesne stadia zaawansowania są całkowicie wyleczalne. Rokowanie dotyczące 5-letnich przeżyć u chorych z rakiem szyjki macicy w III stopniu zaawansowania wynosi 45%. W stopniu IV nie przekracza nawet 10%.