Jak wynika z raportu IBRIS „Przewlekła choroba nerek – wiedza i profilaktyka” w 2021 r. 70% z nas wykonało badanie krwi, natomiast 60%, deklaruje, że we wskazanym roku wykonało badanie moczu. Co ciekawe, wśród badanych Polaków po 40. r.ż., średnio co druga osoba samodzielnie prosi lekarza o skierowanie na badania diagnostyczne. Z kolei 45% ankietowanych przyznaje, że przeważnie czeka, aż lekarz sam zaproponuje badania.

Analizując wyniki raportu można wysunąć wniosek, że Polacy na ogół nie unikają badań profilaktycznych i dbają o swoje zdrowie. Niepokojący jest fakt, że prawie połowa z nas czeka, aż lekarz sam zaproponuje badania. Tymczasem stężenie kreatyniny we krwi i badanie ogólne moczu – oczywiście w zależności od aktualnego stanu zdrowia czy chorób przewlekłych – powinniśmy robić regularnie, raz do roku. Dotyczy to zarówno osób młodych, jak i seniorów, mężczyzn i kobiet. Te dwa badania dostarczają nam wiele cennych informacji na temat kondycji naszego organizmu. Dzięki nim możemy zdiagnozować wiele chorób, także tych, które w początkowym stadium nie dają praktycznie żadnych objawów – mówi prof. Beata Naumnik, kierownik Kliniki Nefrologii i Transplantologii z Ośrodkiem Dializ, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, członek Koalicji na rzecz PChN.

"Niema choroba" nerek

Przewlekła choroba nerek (PChN) nie bez powodu nazywana jest „niemą chorobą”, ponieważ przez wiele lat może przebiegać bezobjawowo. Wczesna diagnoza jest kluczowa, aby uchronić się przed poważnymi konsekwencjami i leczeniem nerkozastępczym (dializoterapią lub przeszczepieniem nerki). Chociaż z przewlekłą chorobą nerek zmaga się z już ponad 4 mln Polaków, jedynie 30% z nas wie, czym jest ta choroba, a jedynie co piąta osoba posiada wiedzę, z jakimi powikłaniami może się wiązać.

Aby zdiagnozować przewlekłą chorobę nerek konieczne jest wykonanie badania stężenia kreatyniny we krwi w celu oszacowania współczynnika eGFR i test oceniający wielkość wydalania albuminy w moczu. Dzięki tym prostym, bezbolesnym i łatwo dostępnym badaniom możemy uchronić się przed rozwojem choroby, a w konsekwencji przed niewydolnością nerek. Dodatkowo, badanie stężenia kreatyniny wchodzi w skład pakietu podstawowych badań profilaktycznych i każdy, po 40. r.ż. może wystąpić o skierowanie lub otrzymać je od lekarza rodzinnego. Te dwa badania powinni profilaktycznie wykonywać wszyscy, a w szczególności osoby z cukrzycą, nadciśnieniem tętniczym, chorobami układu krążenia i z obciążonym wywiadem rodzinnym. Przewlekła choroba nerek jest też przykładem, że nie możemy w żadnym wypadku ignorować nawet najmniejszych sygnałów, które wysyła nam nasz organizm. Jeśli czujemy się przewlekle zmęczeni, senni, mamy zwiększone ciśnienie tętnicze, zwłaszcza gdy nie mamy jeszcze 50 lat, zauważyliśmy zmianę barwy moczu – to znaczy, że czas udać się do lekarza rodzinnego i poprosić o skierowanie na badania – mówi prof. Beata Naumnik.

Jak pacjenci powinni przygotować się do badania moczu i badania krwi?

• Jeśli badanie krwi ma zostać przeprowadzone na czczo, trzeba zachować 12 godzin odstępu między ostatnim posiłkiem a pobraniem krwi. Z kolei badanie ogólne moczu można wykonać o dowolnej porze dnia, ale zalecanym materiałem jest pierwsza poranna porcja, czyli mocz oddany po nocnym, 8-godzinnym wypoczynku.

• Nie należy zmieniać swoich nawyków żywieniowych przed badaniem. 

• Trzeba zrezygnować z picia alkoholu przynajmniej na dzień przed pobraniem krwi.

• Przed badaniem powinno się unikać nadmiernego wysiłku fizycznego, który może spowodować pojawienie się lub zwiększenie stężenia białka i ciał ketonowych w moczu.

• Warto zwrócić uwagę na przyjmowane leki i suplementy – niektóre mogą wpłynąć na wynik badań.

• Zalecany jest odpoczynek i wyspanie się  przed badaniem, a także unikanie stresujących sytuacji.