125 mln zł – takie koszty absencji chorobowej generuje co roku rak płuca w Polsce. To trzeci wynik, po raku piersi i raku gruczołu krokowego. Koszty te to jedynie niewielki odsetek całkowitych kosztów pośrednich związanych z tym nowotworem, które w 2017 r. zostały oszacowane na 3,3 mld zł. Na tę kwotę składają się m.in. przedwczesne zgony chorych, niezdolność do pracy, prezenteizm chorych i opiekunów oraz absenteizm opiekunów. O sposobach na zmianę tych liczb i sytuacji pacjentów z rakiem płuca przeczytać można w raporcie „Rak Płuca 2021” opracowanym na zlecenie Polskiej Koalicji Pacjentów Onkologicznych przez specjalistów HealthQuest oraz HTA Consulting.

Rak płuca jest nie tylko w czołówce najdroższych dla budżetu państwa nowotworów złośliwych, ale też jest najczęściej diagnozowanym nowotworem w Polsce, najczęstszą przyczyną zgonów z powodu raka oraz powoduje największą utratę lat życia skorygowanych niesprawnością. Czy wprowadzenie w ostatnich latach finansowania nowoczesnych terapii wystarczy, żeby zmienić aktualną sytuację chorych z rakiem płuca?

Rak płuca jest nadal – na świecie i w Polsce – jednym z największych wyzwań w zakresie złośliwych nowotworów, co wynika z częstości występowania oraz niezadowalającego rokowania chorych. Następstwa medyczne i ekonomiczne są ogromnymi i nadal niecałkowicie rozwiązanymi problemami. Zagrożenia związane z rakiem płuca można zmniejszyć przez wykorzystanie możliwości profilaktyki pierwotnej i wtórnej oraz usprawnienie diagnostyki i stosowanie kompleksowego postępowania terapeutycznego z wykorzystaniem dostępnych metod leczenia miejscowego oraz systemowego – tłumaczy prof. dr hab. n. med. Maciej Krzakowski, konsultant krajowy w dziedzinie onkologii.

Leczenie farmakologiczne – im wcześniej, tym skuteczniej

Dzięki postępowi, jaki dokonał się w ostatnich latach, część pacjentów z określonymi zaburzeniami molekularnymi lub wysoką ekspresją PD-L1, ma możliwość stosowania leków ukierunkowanych molekularnie lub immunoterapii. Jednakże obecnie w Polsce tylko u mniej niż 10% pacjentów zakwalifikowanych do leczenia w I linii przeprowadzana jest diagnostyka molekularna. W praktyce oznacza to, że blisko 13 500 chorych leczonych jest chemioterapią, która nie pozostaje obojętna dla organizmu.

Zanim pacjent przejdzie sekwencyjną ścieżkę diagnostyki molekularnej w kierunku oznaczenia biomarkerów i dojdzie do wykonywanych w ostatniej kolejności badań poziomu ekspresji PD-L1, gdzie średni czas diagnozowania to 10 tygodni, i po średnio kolejnych 7 tygodniach wdrożone zostanie u niego leczenie, choroba może się tak rozwinąć, że nawet najlepsza terapia okazuje się mało skuteczna. Jeśli tylko co 10. pacjent ma szansę na otrzymanie nowoczesnego leczenia, oznacza to, że w Polsce raka płuca leczy się, jak przed laty, pełnodawkową, toksyczną chemioterapią – tłumaczy Aleksandra Rudnicka, rzecznik Polskiej Koalicji Pacjentów Onkologicznych.

Według twórców raportu, pierwszą skuteczną próbę ograniczenia toksyczności leczenia stanowi podwójna immunoterapia (niwolumab i ipilimumab) w skojarzeniu ze zredukowaną chemioterapią obejmującą 2 cykle, czyli o 4 cykle mniej niż dotychczas, którą można zastosować u pacjentów z niedrobnokomórkowym rakiem płuca (85% wszystkich przypadków), bez względu na poziom ekspresji PDL-1.

Aktualny schemat leczenia I linii wyklucza z immunoterapii pacjentów z rakiem płuca, u których poziom ekspresji PD-L1 jest równy lub niższy 50% lub wynik badania jest niejednoznaczny. Ci chorzy mogą być obecnie leczeni immunoterapią w skojarzeniu z cyklicznie podawaną chemioterapią. Pacjentom, dla których jest to terapia zbyt toksyczna, pozostaje leczenie paliatywne. Dlatego program powinien być uzupełniony o leczenie podwójną immunoterapią w skojarzeniu z ograniczoną chemioterapią. Poza zredukowaniem toksyczności chemioterapii, to także możliwość zastosowania leczenia bez przeprowadzenia badań molekularnych, które znacząco dla rokowania chorego przedłużają czas wdrożenia leczenia. Jest to również terapia ograniczona w czasie do 2 lat, co ma wpływ na jakość życia pacjenta –  dodaje Aleksandra Rudnicka.

Rekomendacja zmian

W przypadku chorych z rakiem płuca w Polsce priorytetem powinno być skuteczne i jak najmniej toksyczne leczenie wydłużające przeżycie. Aby tak się stało, niezbędne jest wprowadzenie finansowania innowacyjnych leków o udowodnionej skuteczności, zwiększenie dostępu do jakościowej diagnostyki molekularnej, poprawa koordynacji działań w całym procesie diagnostyczno-terapeutycznym.

Dla pacjentów chorujących na raka płuca w Polsce szczególnie istotne będzie finansowanie leków ukierunkowanych molekularnie na nowe cele terapeutyczne, jak BRAF, HER, MET, NTRK, RET oraz leków immunologicznych, jak podwójna immunoterapia ze zredukowaną liczbą cykli chemioterapii. Takie podejście znacznie podniesie jakość życia chorych nie tylko poprzez ograniczenie objawów towarzyszących procesowi nowotworowemu, ale również działań niepożądanych wywołanych toksyczną chemioterapią. Ważne jest również zwiększenie dostępu do diagnostyki molekularnej ze szczególnym zwróceniem uwagi na jakość i ilość pobieranego materiału do badań, poprawność wykonania badań, wiarygodność wyników oraz czas oczekiwania na wyniki. Kluczowe będzie wprowadzenie modelu kompleksowej opieki nad chorym z rakiem płuca w Polsce, prowadzonej w jednym ośrodku. A co za tym idzie, zwiększenie nakładów NFZ na diagnostykę i leczenie raka płuca oraz poszukiwanie dodatkowych źródeł finansowania – podsumowuje dr hab. n. med. Maciej Niewada, prezes Zarzadu HealthQuest.

Raport „Rak Płuca 2021”

Raport został opracowany przez specjalistów z dwóch firm oceny technologii lekowych – HealthQuest oraz HTA Consulting na bazie na zlecenie Polskiej Koalicji Pacjentów Onkologicznych. Jego celem jest przegląd terapii zalecanych w wytycznych klinicznych oraz dostępnych w Polsce w leczeniu raka płuca, w tym leków ukierunkowanych molekularnie i immunoterapii stosowanych w I linii.

Link do raportu: https://glospacjenta.pl/wydarzenia/364,raport-rak-pluca-2021-leczenie-farmakologiczne