Całkowita utrata czynności nerek, do której co roku dochodzi u co najmniej 6500 osób (około 170 osób na milion mieszkańców), wymaga wdrożenia leczenia nerkozastępczego – dializ lub przeszczepienia nerki. Koszty leczenia 31 000 pacjentów dializowanych w 2018 r. wyniosły prawie 2 mld zł. Co roku liczba osób dializowanych rośnie o około 1,8%. Pacjenci nadal zbyt późno trafiają do specjalisty i bardzo rzadko otrzymują prawidłową pomoc nefroprotekcyjną, oddalającą konieczność dializy. Wczesna diagnoza i właściwie wdrożone leczenie pozwoli na odroczenie w czasie kosztów związanych z dializowaniem i zbyt wczesne przejście pacjenta na rentę.

Jak wynika z raportu pierwszego w Polsce Ogólnopolskiego Badania Pacjentów Nefrologicznych, prawie trzech na czterech badanych to pacjenci w 5., czyli najbardziej zaawansowanym stadium choroby. Co jest tego powodem? Choroby nerek wykrywane są bardzo późno, najczęściej przy okazji hospitalizacji lub po przyjęciu na SOR z zupełnie innego powodu. To groźna sytuacja, która jest rezultatem braku wczesnej diagnostyki, a tym samym i działań profilaktycznych, co skutkuje dużą liczbą pacjentów kierowanych do dializ niemalże od razu po diagnozie PChN. Prawie 30% pacjentów trafia do poradni specjalistycznej właśnie po hospitalizacji lub wizycie w szpitalnym oddziale ratunkowym. Największą grupę osób z takimi skierowaniami stanowili chorzy w późnym – 4. stadium.

Według wyników raportu Ogólnopolskiego Badania Pacjentów Nefrologicznych, wśród pacjentów dializowanych, aż 50% badanych jest na rencie lub zasiłku. Porównując grupę chorych w 5. stadium choroby przed i w trakcie dializ, po rozpoczęciu dializoterapii liczba osób na zasiłku/rencie wzrasta o ponad połowę. Połowa ogólnej populacji badanych znajduje się na rencie lub zasiłku, a niemal co trzeci na emeryturze. Pracę w pełnym wymiarze wykonuje jedynie 7,4% chorych. Pacjenci dializowani są grupą, która w zasadzie nie ma możliwości pracy w pełnym wymiarze godzin lub może ją podjąć w ograniczonym zakresie. Wraz z pogłębieniem się stadium PChN diametralnie spada liczba osób deklarujących możliwość pracy w pełnym wymiarze godzin (z 22% do 4,8%). 

W Polsce, pacjenci z przewlekłą chorobą nerek nie są objęci optymalną opieką nefrologiczną. Niska świadomość społeczna na temat powszechności choroby oraz brak konsultacji ze specjalistami na jej wczesnym etapie, skutkuje późną diagnozą PChN, stawianą często wówczas, kiedy jedynym rozwiązaniem pozostaje już tylko dializa. Wcześniejsza diagnoza PChN i odpowiednio prowadzone leczenie zachowawcze, pozwoliłaby na uniknięcie ogromnych kosztów ponoszonych przez państwo w związku z dializoterapią oraz kosztownym przeszczepem nerek. Umożliwiłaby również zmniejszenie kosztów w związku z rentą pacjentów lub zminimalizowanie do kosztów leczenia zachowawczego, które sprzyja odroczeniu dializy. Nieodłączną kwestią w przypadku leczenia PChN, w jej wczesnej fazie jest właściwe odżywianie, w tym – o czym niewielu z nas wie – dieta niskobiałkowa trudna do zrealizowania przez przeciętnego Polaka, ponieważ jest odmienna od naszych nawyków żywieniowych. W tej sytuacji wsparciem w procesie terapii dla pacjenta i nefrologa powinien być odpowiednio wykwalifikowany dietetyk.

Przy współpracy nefrologa i dietetyka możliwe jest również wdrożenie terapii bardziej radykalnych, o których piszą eksperci kliniczni w komentarzu do Ogólnopolskiego Badania Pacjentów Nefrologicznych. Niestety w tej chwili program lekowy z wykorzystaniem ketoanalogów aminokwasów nie jest refundowany w naszym kraju. Obecnie aż ponad 75% badanych w stadiach 3.-4. PChN nie miało możliwości skorzystania nawet z jednorazowej konsultacji dietetycznej, ponieważ w większości poradnie nefrologiczne nie dysponują etatami dla takich specjalistów. Na stałe z dietetykiem współpracuje mniej niż 10% chorych na PChN, często szukając wsparcia na własną rękę.

Jak wynika z Raportu, w Polsce potrzeba zarówno sprawniejszych rozwiązań systemowych, jak i indywidualnej edukacji pacjentów oraz lekarzy POZ, w celu przyśpieszenia kwalifikacji do leczenia.

Pełna wersja raportu jest dostępna na: http://nadziejadlazdrowia.pl/?p=159