Choroby związane ze zwiększonym wydzielaniem kwasu solnego w żołądku należą ostatnio do jednych z najczęstszych powodów zgłaszania się pacjentów do lekarza. Obecnie najsilniejszymi i szeroko stosowanymi lekami hamującymi wydzielanie żołądkowe są inhibitory pompy protonowej (H+/K+ ATP-azy) w komórkach okładzinowych. Leki te podawane w dawkach standardowych skutecznie zmniejszają podstawowe oraz stymulowane wydzielanie kwasu w żołądku. Ze względu na wieloletnie doświadczenie kliniczne potwierdzające ich skuteczność i bezpieczeństwo są one teraz jednymi z najszerzej stosowanych leków. Powodują szybkie ustąpienie dolegliwości u największego odsetka chorych. Właściwości te oraz korzystny profil farmakologiczny sprzyjają ich powszechnemu stosowaniu nie tylko w terapii krótkotrwałej, ale również przewlekle. 

Naproksen to powszechnie znany lek z grupy nieselektywnych niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), będący pochodną kwasu propionowego. Działa on poprzez hamowanie obydwu typów cyklooksygenaz: formy konstytutywnej (COX-1), odpowiedzialnej za syntezę prostaglandyn spełniających funkcje fizjologiczne oraz indukowalnej (COX-2), odpowiedzialnej za syntezę prostaglandyn prozapalnych w miejscu zapalenia. Lek ten wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe i przeciwgorączkowe. Działa również antyagregacyjnie.

Zarejestrowana w 1976 r. cząsteczka naproksenu od prawie 40 lat jest obecna na rynku [3]. Mimo iż wiele badań potwierdziło jej skuteczność i bezpieczeństwo, wciąż prowadzone są nowe, które utwierdzają jej mocną pozycję na tle innych cząsteczek z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych.

W dobrym modelu opieki nad chorym na padaczkę ważne miejsce zajmuje lekarz rodzinny. Może on odgrywać bardzo istotną rolę we wczesnej diagnostyce i edukacji. Powinien znać podstawowe zasady terapii padaczki, ze szczególnym uwzględnieniem możliwych objawów niepożądanych leków przeciwpadaczkowych. Niniejszy przegląd wskazuje na szczególne punkty tej opieki.

Cukrzyca wiąże się ze zwiększonym ryzykiem komplikacji naczyniowych. Podłożem procesu chorobowego w tym schorzeniu jest przewlekłe zapalenie spowodowane długotrwałą hiperglikemią. Ponad 90% pacjentów z wysokim ryzykiem cukrzycy typu 2 (T2D) jest otyłych. Zmiany stylu życia, poprzez zwiększenie aktywności fizycznej, zmniejszają ryzyko zachorowania na cukrzycę. Ćwiczenia fizyczne są zaakceptowane i zalecane celem poprawy jakości życia u osób z cukrzycą zarówno typu 1 (T1D), jak i typu 2 (T2D). Przedłużony trening dowolnego rodzaju: aerobowy, oporowy, mieszany, wysoko intensywny, powodował istotne obniżenie stężenia glukozy we krwi. Zastosowanie krótkich wysoko intensywnych ćwiczeń (sprint) może zminimalizować ryzyko epizodów hipoglikemii w czasie ćwiczeń aerobowych w T1D. Ogólnie ćwiczenia są postrzegane przez wielu autorów jako nieodzowny składnik leczenia pacjentów z cukrzycą.

Choroby bakteryjne wieku dziecięcego stanowią ok. 20% chorób skóry. Wzrost zachorowań obserwuje się w okresie wiosenno-letnim. Związane jest to ze zwiększeniem występowania czynników sprzyjających rozwojowi bakterii. Do czynników tych należą: wysoka temperatura powietrza, nadmierne pocenie skóry, zwiększona urażalność powłok ciała. Mimo większego dostępu do środków higieny i poprawy warunków bytowych, liczba zachorowań utrzymuje się na stałym poziomie od kilkudziesięciu lat. Zdecydowanie uległa poprawie skuteczność leczenia.

Urazy głowy są główną przyczyną śmierci i kalectwa, szczególnie wśród młodych mężczyzn. Urazy głowy przyczyniły się do rozwoju medycyny w związku z częstością ich występowania oraz słabym rokowaniem pacjentów. Pierwszy odnaleziony dokument medyczny w historii ludzkości dotyczył m.in. urazów głowy. Nowatorskie metody leczenia oraz opisy ciekawych przypadków medycznych stopniowo pogłębiały wiedzę na temat urazów głowy i doprowadziły medycynę do obecnego stanu rozwoju

Trądzik pospolity jest najczęstszą chorobą skóry, występującą zwykle w okresie pokwitania (u ok. 80% osób w wieku 11-20 lat), nieraz jednak przedłużającą się poza 20. r.ż. Zazwyczaj przebiega łagodnie jako trądzik zaskórnikowy, grudkowy lub grudkowo-krostkowy, ale może też mieć ciężki przebieg (15-20% przypadków to postać zapalna, pozostawiająca liczne ślady w postaci blizn lub przebarwień). W celu uniknięcia powikłań potrądzikowych leczenie należy rozpocząć jak najwcześniej, najlepiej z zastosowaniem preparatów zewnętrznych, których bazę stanowią retinoidy, nadtlenek benzoilu, kwas azelainowy, kwas salicylowy, siarka, rezorcyna, ichtiol oraz bardzo dobrze sprawdzające się w terapii stanów zapalnych antybiotyki – klindamycyna i erytromycyna.

Alantoina jest organicznym związkiem chemicznym, pochodną mocznika. Powstaje z kwasu moczowego w korzeniach roślin motylkowych, takich jak fasola i soja, produkowana jest także przez żywokost lekarski, miodunkę plamistą oraz kasztanowca. Rośliny te wytwarzają alantoinę podczas procesów metabolicznych zachodzących przy udziale bakterii brodawkowych. O szerokim zastosowaniu alantoiny w przemyśle farmaceutycznym i kosmetycznym zadecydowało działanie regenerujące, nawilżające, złuszczające, łagodzące oraz kojące. W produktach alantoina często połączona jest z witaminami A, D, E, F, które wspomagają jej działanie.

Coraz częściej lekarze stają się obiektem ataków ze strony pacjentów lub członków ich rodzin. Ataki czasami przybierają charakter nieprzyjemnych odzywek, czasami zniewag, a zdarza się, że jest to agresja fizyczna. Zawsze w takich przypadkach pojawia się pytanie: jak prawo chroni lekarza? Czy są w tym zakresie szczególne przepisy, czy obowiązują takie same uregulowania, jakie dotyczą wszystkich obywateli Polski?

W niniejszym artykule chciałbym skoncentrować się na dwóch czynach: znieważaniu i naruszeniu nietykalności cielesnej. Z takim zachowaniem lekarze mogą spotkać się najczęściej. Inne czyny, jak groźby karalne, zmuszanie do określonego zachowania, są penalizowane bez względu na to, kto jest ofiarą, dlatego nie będą przedmiotem dalszych rozważań.

Lit to przykład śladowego pierwiastka w ustroju, niezbędnego do prawidłowego rozwoju i funkcjonowania człowieka. W przeszłości sole litu były stosowane w leczeniu cukrzycy, nowotworów i schorzeń psychiatrycznych. Obecnie sole litu są wykorzystywane głównie w psychiatrii.

Benzodiazepiny to grupa leków powszechnie używanych ze względu na swoje działanie uspokajające, nasenne, przeciwlękowe, przeciwdrgawkowe i miorelaksacyjne. Choć każda benzodiazepina wykazuje skuteczność w leczeniu tych objawów, wyboru konkretnej cząsteczki dokonuje się na podstawie jej właściwości farmakokinetycznych. W niniejszym opracowaniu skupiono się szczególnie na opisie benzodiazepin stosowanych w leczeniu zaburzeń snu i zaburzeń lękowych, jako jednych z najczęstszych wskazań do zastosowania tych leków w praktyce lekarza rodzinnego. W leczeniu bezsenności zwrócono uwagę na temazepam, ze względu na optymalny okres półtrwania i brak czynnych metabolitów, zaś w leczeniu lęku szczególną uwagę poświęcono lorazepamowi z powodu zmniejszonego ryzyka kumulacji oraz braku nagłego, subiektywnego końca działania odczuwanego przez pacjentów. Oddzielne miejsce poświęcono schematowi odstawiania benzodiazepin i przydatnym radom dla lekarzy rodzinnych przepisujących te leki swoim pacjentom.

Przedłużony wysiłek w trakcie ultramaratonów powoduje uszkodzenie włókien mięśniowych, znaczący układowy odczyn zapalny oraz niespecyficzną odpowiedź immunologiczną. W czasie ultrawysiłku mięśnie szkieletowe podlegają mechanicznemu i metabolicznemu uszkodzeniu. Wyjątkowo może dojść do wysiłkowej rabdomiolizy. Hemodynamiczne przeciążenie pracy serca w długotrwałym treningu, typowo obydwu komór, powoduje zmiany strukturalne serca, znane pod nazwą „serce sportowca”. Ból należy do naturalnych mechanizmów ochronnych przed uszkodzeniami i nadaktywnością, jest zarazem istotnym wskaźnikiem diagnostycznym wraz z markerami powysiłkowych uszkodzeń mięśni szkieletowych, mięśnia sercowego i wątroby. Wymogiem odnowy biologicznej po ultrawysiłku i/lub przetrenowaniu jest odpoczynek trwający od kilku tygodni do kilku miesięcy, po którym można stopniowo wrócić do treningów.

Choroby metaboliczne, takie jak otyłość i cukrzyca, są obecnie dużym problemem społecznym w krajach wysoko rozwiniętych. Jedną z metod walki ze wspomnianymi schorzeniami, poza wprowadzeniem zdrowego trybu życia, jest używanie różnego rodzaju suplementów diety. Wśród nich bardzo popularne są preparaty zawierające L-karnitynę, które próbuje się zastosować m.in. u osób otyłych ze współistniejącą cukrzycą typu 2, ze względu na udział wspomnianej substancji w transporcie kwasów tłuszczowych do miejsca ich metabolizowania (macierzy mitochondrialnej). Poniższy artykuł prezentuje przegląd literatury naukowej na temat wpływu L-karnityny na masę ciała i insulinooporność u osób otyłych.

Większość naturalnych antybiotyków powstaje w wyniku biosyntezy, wykorzystując odpowiednie szczepy grzybów i bakterii. Jednak w przypadku penicylin półsyntetycznych i cefalosporyn wykorzystywane są metody tradycyjnej syntezy chemicznej. Wymaga to zastosowania często toksycznych odczynników oraz dużych nakładów energii. Przełomem w produkcji tych antybiotyków była synteza antybiotyków β-laktamowych w środowisku wodnym, z wykorzystaniem enzymów. Przykładem takiego antybiotyku jest amoksycylina, często stosowana razem z kwasem klawulanowym jako inhibitorem β-laktamaz. Otrzymany w ten sposób antybiotyk cechuje wysoka czystość i brak zanieczyszczeń typowych dla syntezy chemicznej. Zastosowane metody mają charakter ekologiczny i wpisują się w szeroko rozumiane pojęcie „Green Chemistry”.

Flora fizjologiczna przewodu pokarmowego człowieka pełni liczne funkcje wpływające na prawidłową pracę nie tylko jelit, ale także systemu odpornościowego. Bakterie komensalne rozkładają niestrawione resztki pokarmowe, wzmagają absorpcję wapnia, magnezu i żelaza oraz syntetyzują witaminę K. Ich bliski kontakt z tkanką chłonną przewodu pokarmowego (GALT) powoduje, iż pełnią ważną rolę immunostymulacyjną – pobudzają rozwój komórek układu chłonnego oraz działają przeciwzapalnie. Z tego powodu zaburzenia składu flory fizjologicznej mogą skutkować zaburzeniami ogólnoustrojowych procesów odpornościowych, prowadząc do rozwoju alergii bądź chorób autoimmunologicznych. W związku z tym prowadzone są liczne badania dotyczące zastosowania probiotyków w leczeniu i profilaktyce nie tylko chorób przewodu pokarmowego, ale także atopowego zapalenia skóry, nieswoistych zapaleń jelit, nawrotowych infekcji dróg oddechowych.