Jednym z kluczowych elementów skutecznej terapii nerkozastępczej jest odpowiedni dostęp naczyniowy, często nazywany „linią życia” u pacjentów poddawanych hemodializie. Dostęp naczyniowy to niezbędny element hemodializy, umożliwiający skuteczne oczyszczanie krwi. Najlepszym rozwiązaniem jest przetoka tętniczo-żylna (AVF) powstająca z własnych naczyń pacjenta. Jeśli nie jest to możliwe, stosuje się protezy naczyniowe (AVG) lub cewniki permanentne, które zapewniają alternatywne rozwiązania, ale wymagają szczególnej pielęgnacji.  Metoda endoAVF jest obecnie najczęściej stosowana w USA. Od 2018 r. wykonano tam około 6000 zabiegów. Dla porównania –  w Polsce z tej metody skorzystało ponad 30 pacjentów, co jest porównywalne z liczbą pacjentów w Czechach przy 10 mln populacji. Według danych NFZ w 2018 r. założono w Polsce 4926 cewników permanentnych, a jedynie 4% pacjentów miało możliwość dostępu do dializy otrzewnowej.

– Dostęp naczyniowy to nie tylko techniczne rozwiązanie, ale przede wszystkim fundament skutecznej dializoterapii. Odpowiednia profilaktyka i wybór najlepszego rodzaju dostępu mogą znacząco wpłynąć na długość i jakość życia pacjentów – mówi prof. dr hab. n. med. Tomasz Hryszko, Kierownik II Kliniki Nefrologii z Oddziałem Leczenia Nadciśnienia i Pododdziałem Dializoterapii Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku.

Innowacyjne metody tworzenia przetok tętniczo-żylnych nie są obecnie dostępne dla polskich pacjentów dializowanych jako świadczenie gwarantowane. Dotychczas stały dostęp do hemodializ wymagał tradycyjnych operacji chirurgicznych, co wiązało się z większym ryzykiem powikłań. Nowoczesne rozwiązania pozwalają na utworzenie przetoki przy użyciu cienkich, giętkich cewników wprowadzanych do żyły i tętnicy łokciowej, które są następnie zbliżane do siebie. Dzięki zastosowaniu energii fal radiowych powstaje szczelne połączenie między naczyniami, co zwiększa przepływ krwi i umożliwia skuteczną hemodializę. 

– Apelujemy o pilne podjęcie działań mających na celu włączenie procedury endoAVF do katalogu świadczeń gwarantowanych, aby pacjenci dializowani mieli dostęp do nowoczesnych, mniej inwazyjnych metod leczenia. Niezbędne jest również poszerzenie dostępu do tej procedury w ramach programu pilotażowego, co pozwoli na jej ocenę oraz wdrożenie na szerszą skalę – podsumowuje prof. dr hab. n med. Tadeusz Grochowiecki, specjalista chirurgii ogólnej, chirurgii naczyniowej, transplantologii klinicznej, angiologii.