Rak trzustki jest jedną z najczęstszych przyczyn zgonów z powodu nowotworów. Zaledwie 15-20% chorych w momencie rozpoznania nowotworu kwalifikuje się do radykalnego leczenia chirurgicznego, a wskaźniki pięcioletnich przeżyć nie przekraczają 10%. Dotychczas nie ustalono skutecznej metody badań przesiewowych w kierunku tego nowotworu, pozwalającej na obniżenie umieralności. Badanie Pancreas Scan Study, którego wyniki przedstawiono podczas tegorocznego spotkania Amerykańskiego Towarzystwa Gastroenterologii, miało na celu ocenę skuteczności skriningu w kierunku nowotworów trzustki w grupie osób wysokiego ryzyka: obciążonych predysponującymi mutacjami lub z rodzinnym występowaniem tego nowotworu.

 

Najczęstszymi mutacjami były BRCA1 i BRCA2 (36,5%). Włączonym do badania 252 osobom co roku wykonywano endoskopową ultrasonografię (endoscopic  ultrasound, EUS) trzustki lub endoskopową cholangiopankreatografię wsteczną (ECPW) oraz oznaczano poziom glikemii na czczo, w celu wykrycia bezobjawowej cukrzycy.

W trakcie trwania badania u dwóch osób (0,8%) rozpoznano raka gruczołowego trzustki. Pierwsza z nich wykonywała badania obrazowe zgodnie z protokołem badania. Nowotwór rozpoznano w stopniu zaawansowania IIB. Chorego poddano chemioterapii, a następnie radykalnej resekcji nowotworu. Druga osoba nie wykonywała badań obrazowych przez 6 lat. W momencie rozpoznania stwierdzono przerzuty do wątroby. Pacjent otrzymał paliatywną chemioterapię. U obydwu chorych występowała mutacja w genie BRCA2, a nowotwory zostały rozpoznane w EUS. Ponieważ częstość występowania nowotworów w grupie chorych poddanych badaniu była niższa niż w piśmiennictwie, otrzymane wyniki nie pozwalają na potwierdzenie skuteczności zastosowanego schematu badań przesiewowych.