Tylko w 2018 r. 97 chłopców i dziewcząt poniżej 18. r.ż. popełniło w Polsce samobójstwo. To tak, jakby w ciągu roku zniknęły cztery 25-osobowe klasy w szkole. Do tego aktu rozpaczy bardzo często doprowadzają zaburzenia depresyjne. Niezdiagnozowane. Niezauważone. Bagatelizowane przez dorosłych. Hasło, które towarzyszy tegorocznej 14. edycji ogólnopolskiej kampanii społeczno-edukacyjnej Forum Przeciw Depresji  „Znikające dzieci. Stop samobójstwom w nastoletniej depresji”, ma na celu uwrażliwienie społeczeństwa m.in. na kluczową rolę budowania już od najmłodszych lat więzi i relacji, które mogą pomóc w zapobieganiu depresji czy podejmowanym próbom samobójczym. W inauguracji tegorocznej kampanii wzięli udział eksperci, którzy w codziennej pracy spotykają się z problemem nastoletniej depresji, m.in.:  prof. dr hab. n.med. Janusz Heiztman z Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie, dr n. med. Tomasz Srebnicki z Kliniki Psychiatrii Wieku Rozwojowego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, dr n. med. Katarzyna Szaulińska z Zakładu Profilaktyki i Leczenia Uzależnień w Instytucie Psychiatrii i Neurologii w Warszawie, Lucyna Kicińska z Polskiego Towarzystwa Suicydologicznego oraz Agnieszka Górecka z Fundacji Edukacji Społecznej.

Obecne czasy nie są łatwe. Ciągłe bycie najlepszym, najzdolniejszym, najpiękniejszym jest ważniejsze od bycia szczęśliwym. Niestety, ta presja dotyka coraz częściej najmłodszych. Nie wszyscy uczniowie radzą sobie z tego typu wyzwaniami z bardzo różnych powodów. To dla nich olbrzymi stres i może być przyczyną odrzucenia, frustracji, smutku, ale także zaburzeń depresyjnych, które w najgorszym wypadku mogą się zakończyć próbą samobójczą, również tą udaną.

Sygnały, które wysyłają nam dzieci, są widoczne. Alarmująca jest zwłaszcza zmiana zachowania. Dziecko zawsze było otoczone rówieśnikami, a teraz przestaje się odzywać, nie spotyka się ze znajomymi, pojawiają się trudności w nauce, senność i rozdrażnienie. Niepokojąca jest też zmiana wyglądu, gdy dziecko inaczej się ubiera, rezygnuje z mody, zmienia swoje podejście do higieny. Często mamy też do czynienia z komunikatami słownymi i wcale nie będzie to stwierdzenie: chcę się zabić, raczej częściej: mam wszystkiego dość, beze mnie byłoby wam lżej, już nie mogę…+. Na takie zachowania trzeba zawsze reagować zainteresowaniem. Rodzice zbyt często bagatelizują problemy własnego dziecka, ponieważ stosują własną miarę: mnie też dokuczali, mnie też nie lubili, też miałem trudne dorastanie… A to wcale nie pomaga w tym co przeżywa nasze dziecko – lepiej je zapytać, o co chodzi i czy ma z kim o tym pogadać? Powiedzieć, że się je wysłucha, a jeśli woli, to zaproponować rozmowę z przyjacielem, bliskim krewnym czy psychologiem… Przede wszystkim dać jasny sygnał, że z każdej opresji da się wyjść –podkreśla dr n. med. Tomasz Srebnicki z Kliniki Psychiatrii Wieku Rozwojowego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

Potrzeba budowania więzi z dzieckiem od najmłodszych lat, tak aby miało świadomość, że jeśli dzieje się w jego życiu coś złego, to może liczyć na wsparcie rodzica niezależnie od wszystkiego - jest niezwykle ważna. Można wręcz powiedzieć, że jest na wagę życia. Równie ważne jest także uczenie dziecka już od najmłodszych lat rozmowy, nazywania swoich uczuć i emocji. Dziecko musi wiedzieć, że ma prawo do odczuwania smutku, złości, rozczarowania, ale także ma prawo do tego, aby prosić o pomoc, i że to nic złego. 

Rodzic, który unika głębokich rozmów ze swoim dzieckiem, podświadomie obawia się, że usłyszy coś, co sprawi, że poczuje się złym ojcem albo złą matką. Unikając rozmów, opuszcza swoje dziecko i staje się rodzicem nieobecnym. Nastolatki wyczuwają kruchą samoocenę i lęki rodziców i ukrywają przed nimi trudną prawdę na swój temat, żeby ich nie obciążyć. Najlepsze, co rodzic może zrobić dla nastolatka, to powiedzieć i pokazać mu: możesz mówić o wszystkim, co chcesz, nie boję się prawdy o tobie, razem damy radę trudnościom. Jeśli stosunek rodzica do nastolatka jest przesycony jego własnym lękiem, to znaczy, że rodzic potrzebuje wsparcia, np. terapii własnej, i nie powinien wstydzić się sięgnąć po nie – podkreśla dr n.med. Katarzyna Szaulińska z Zakładu Profilaktyki i Leczenia Uzależnień w Instytucie Psychiatrii i Neurologii w Warszawie.

Nastolatki znaczną część swojego dnia spędzają w szkole. Ważne jest to, aby nauczyciel wiedział, jak powinien zareagować w sytuacji kryzysu w życiu nastolatka, jakie kroki może podjąć czy gdzie skierować po profesjonalną pomoc. Te informacje może zdobyć m.in. na stronie https://forumprzeciwdepresji.pl/nastoletnia-depresja/strefa-nauczyciela lub podczas szkoleń dla nauczycieli realizowanych w ramach kampanii Forum Przeciw Depresji.

Podczas tegorocznej edycji kampanii Forum Przeciw Depresji zostaną zorganizowane aktywności skierowane do nastolatków, rodziców i nauczycieli mające na celu zwiększenie świadomości Polaków na temat tego, czym jest depresja wśród nastolatków, jakie są jej objawy, dlaczego dochodzi do podjęcia prób samobójczych wśród dzieci i młodzieży oraz jak można pomóc młodym osobom. Będzie można, jak co roku, porozmawiać anonimowo i bezpłatnie ze specjalistami, zarówno podczas bezpośrednich konsultacji z lekarzem psychiatrą lub psychologiem, jak i poprzez czat czy Antydepresyjny Telefon Forum Przeciw Depresji.

Dzień otwarty

29 lutego, godz.10.00-15.00,  Hotel Novotel Centrum w Warszawie

Bezpłatne konsultacje ze specjalistami. Indywidualne i anonimowe konsultacje z lekarzem psychiatrą lub psychologiem.

Wykłady ekspertów dedykowane dla rodziców i nauczycieli, ale również każdej osoby, która chciałaby dowiedzieć się więcej na temat nastoletniej depresji.

Czat ze specjalistą - lekarzem psychiatrą

29 lutego, godz. 10.00-15.00

www.forumprzeciwdepresji.pl

Antydepresyjny telefon forum przeciw depresji

29 lutego, godz. 10.00-15.00

tel. +48 22 594 91 00

Telefon jest też czynny przez cały rok w każdą środę i czwartek w godz. 17:00-19:00.

Szkolenia dla nauczycieli

W ramach tegorocznej edycji kampanii Forum Przeciw Depresji zostanie przeprowadzony cykl szkoleń dla nauczycieli wraz z lekcją pokazową na temat depresji pt. „(Nie)widzialna Nastoletnia Depresja”. Spotkania zaplanowane są w 5 miastach w Polsce (Poznań, Katowice, Wrocław, Gdynia, Warszawa) i zostaną zrealizowane w okresie od marca do czerwca 2020 roku.

W ramach kampanii działa również profil na Facebooku www.facebook.com/ForumPrzeciwDepresji. Jest to kolejne miejsce będące źródłem rzetelnej informacji o depresji, aktualnościach dotyczących kampanii, ciekawych artykułów czy nowości medycznych i naukowych.