Antyseptyka jamy ustnej

2020-10-07 Artykuł

Antyseptyka jamy ustnej

Populacja drobnoustrojów (mikrobiom) kolonizujących jamę ustną jest bardzo zróżnicowana i zmienna. Występuje głównie w postaci biofilmu na miękkiej powierzchni śluzówki lub twardej powierzchni zębów (płytka nazębna) i jest jeszcze słabo poznana. Mikrobiom tworzony jest przez bakterie tlenowe i beztlenowe, szczepy grzybów i wirusów, niekiedy także pierwotniaki. Inny jest skład drobnoustrojów kolonizujących różne obszary jamy ustnej: wargi, śluzówkę policzków, podniebienia, tylnej ściany gardła, migdałków, języka, dziąseł, a także zęby.

Zakażenia jamy ustnej zalicza się do zakażeń górnych dróg oddechowych i mogą one mieć charakter endogenny – zakażenia wywołane przez drobnoustroje komensalne (częste zakażenia okołozębowe lub okołowszczepowe) lub egzogenne, powodowane przez drobnoustroje, które dostaną się do jamy ustnej z zewnątrz. Mogą występować przede wszystkim ostre lub nawracające zapalenia gardła i migdałków podniebiennych (np. angina), a także zakażenia stomatologiczne. Do egzogennych zakażeń jamy ustnej dochodzi najczęściej drogą kropelkową. Krople wydzieliny górnych dróg oddechowych i aerozol zawierający cząstki śliny, powstające podczas kasłania, kichania lub mówienia osoby chorej, mogą powodować zakażenia drugiej osoby. Do zakażenia może dojść również na drodze bliskich kontaktów pomiędzy osobami, a także poprzez ręce, gdy nie są zachowane podstawowe zasady higieny (mycie, dezynfekcja rąk).

Czytaj pełny tekst

Autor: prof. dr hab. Stefan Tyski

Data publikacji: 2020-10-07

Źródło: "Gabinet Prywatny" nr 04/2020

Słowa kluczowe: mikrobiom jamy ustnej, lekooporność bakterii, antyseptyka jamy ustnej, oktenidyna

1. Malinowska M, Tokarz-Deptuła B, Deptuła W. Mikrobiom człowieka. Post Mikrobiol. 2017;56(1):33-42.

2. Deo PN, Deshmukh R. Oral microbiome: unveiling the fundamentals. J Oral Maxillofac Pathol. 2019;23(1):122–128.

3. Willis JR, Gabaldón T. The human oral microbiome in health and disease: from sequences to ecosystems. Microorganisms. 2020;8(2):308.

4. Pokrowiecki R, Mielczarek A, Zaręba T, Tyski S. Oral microbiome and peri-implant diseases: where are we now? Therapeutics and Clinical Risk Management. 2017;13:1529-42.

5. Pokrowiecki R, Tyski S, Zaleska M. Problematyka zakażeń okołowszczepowych. Post Mikrobiol. 2014;53(2):123-134.

6. Giedrys-Kalemba S. Zakażenia układu oddechowego. W Mikrobiologia Lekarska. Red. Heczko PB, Wróblewska M, Pietrzyk A. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2014: 699-702.

7. Human Oral Microbiome Database. http://www.homd.org/ .

8. Dzierżanowska D. Antybiotykoterapia praktyczna. Wyd. VI. Α-medica press. 2018.

9. Skarżyńska M, Zając M, Wasyl D. Antybiotyki i bakterie: mechanizmy działania i strategie oporności. Post Mikrobiol. 2020;59(1):49-62.

10. Mayers DL, Sobel JD, Ouellette M, i in. Antimicrobial drug resistance; clinical and epidemiological aspects, tom 2, Springer Interantional Publishing AG. 2017.

11. Junka A. Nowoczesne antyseptyki – definicje, obszar zastosowania, mechanizmy działania i oporności. Forum Zakażeń. 2010;1(3-4):43-51.

12. Farmakopea Polska (FP XI, tom 1). 5.1.11. Oznaczanie aktywności bakteriobójczej, grzybobójczej lub bójczej wobec grzybów drożdżopodobnych antyseptycznych produktów leczniczych. 2017:765-766.

13. Norma PN-EN ISO 16408:2016-01 Stomatologia - Produkty do higieny jamy ustnej - Płyny do płukania. 2016.

14. Tyski S, Bocian E, Mikucka A, Grzybowska W. Antibacterial activity of selected commercial products for mouth rinsing and disinfection, assessed in accordance with PN-EN 1040. Med Sci Monit. 2013;19:458-466.

15. Tyski S, Bocian E, Mikiciuk E, Grzybowska W. Antibacterial activity of selected medicinal products for mouth disinfection in solid form, assessed in accordance with PN-EN 1040. Acta Pharmaceutica Polonica Drug Research. 2017;74(4):1255-64.

16. Norma PN-EN 1040:2006. Chemiczne środki dezynfekcyjne i antyseptyczne - Ilościowa zawiesinowa metoda określania podstawowego działania bakteriobójczego chemicznych środków dezynfekcyjnych i antyseptycznych - Metoda badania i wymagania (faza 1). 2006.

17. Bocian E, Tyski S. Chlorheksydyna – jeden z powszechnie stosowanych antyseptyków - właściwości chemiczne i biologiczne (część I). Zakażenia. 2010;2:6-13.

18. Bocian E, Tyski S. Chlorheksydyna – jeden z powszechnie stosowanych antyseptyków - zastosowanie preparatów z chlorheksydyną (część II). Zakażenia. 2010;4:7-19.

19. Safety and effectiveness of health care antiseptics; topical antimicrobial drug products for over-the-counter human use. Federal Register, Rules and Regulations. 2017; 82(243):60474-503. https://www.govinfo.gov/content/pkg/FR-2017-12-20/pdf/2017-27317.pdf

20. Kozłowska M, Laudy AE, Przybył J, i in. Chemical composition and antibacterial activity of some medicinal plants from lamiaceae family. Acta Poloniae Pharmaceutica-Drug Research. 2015;72(4):757-767.

21. Assadian O. Octenidine dihydrochloride: chemical characteristics and antimicrobial properties. J Wound Care. 2016; 25(3 Supl):S3-S9.

22. Rygalski M. Nowe zastosowanie oktenidyny w leczeniu stanów zapalnych jamy ustnej i gardła. Gabinet Prywatny. 2019;26(03):1-7.

POWRÓT

reklama