Rozwój kardiochirurgii przez ostatnie 20 lat jest bardzo znaczny. Przyczyniła się do tego nowa technologia, lepsze monitorowanie chorego, jak chociażby przy użyciu echokardiografii przezprzełykowej śródoperacyjnej. O procedurach kardiochirurgicznych, ryzyku i potencjalnych powikłaniach związanych z z operacjami kardiochirurgicznymi oraz o zabiegach małoinwazyjnych mówi dr n. med. Witold Gerber, kardiochirurg, Grupa American Heart of Poland.

Jakie schorzenia najczęściej Pan diagnozuje wśród swoich pacjentów, w Centrum Kardiologii i Kardiochirurgii w Bielsku-Białej, Grupa American Heart of Poland?

– Do  naszego ośrodka trafiają pacjenci w różnym wieku, z szerokim spektrum schorzeń, natomiast moja grupa pacjentów to głównie te osoby, które chorują na niedomykalność zastawki mitralnej, często są to osoby w młodym wieku. Wobec powyższego na plan pierwszy w moich zabiegach wysuwają się zabiegi naprawcze i rekonstrukcyjne zastawki mitralnej. Wykonywane są w technice małoinwazyjnej, a ich skuteczność i trwałość jest bardzo duża. Ostatnie kilka lat to nawiązanie bardzo dobrej współpracy z kardiologami, którzy również docenili skuteczność tych metod i chętnie kierują do naszego ośrodka pacjentów z całego kraju.

Osoby, które przeszły zawał serca szybciej tracą zdolności poznawcze w porównaniu z rówieśnikami, którzy nie przebyli zawału – wynika z badania opublikowanego w JAMA Neurology. Eksperci kampanii Akcja Kardioprotekcja podkreślają, że pogorszenie zdolności poznawczych może mieć realny wpływ na codzienne funkcjonowanie, a co za tym idzie na ogólny stan psychiczny. 

Stan psychiki pacjenta po zawale serca może być bardzo zróżnicowany i zależeć od wielu czynników, takich jak: przebieg zawału i jego powikłania, indywidualne doświadczenia, wsparcie społeczne i medyczne, a przede wszystkim wykorzystanie możliwości kompleksowej rehabilitacji. Niektórzy pacjenci mogą odczuwać silny lęk, depresję, stres i poczucie bezradności, podczas gdy inni mogą być bardziej pozytywnie nastawieni i zdeterminowani, aby wrócić do pełni zdrowia.

– Po przebytym zawale pacjenci często odczuwają lęk, niepokój, bezradność i zagubienie w nowej sytuacji. Obawiając się ponownego ataku serca, ograniczają swoją aktywność fizyczną, zawodową i społeczną. Zawał serca często wywołuje uczucie smutku, beznadziejności, braku energii oraz utraty zainteresowania życiem, a bywa, i to nierzadko, że chorzy popadają w depresję. Wszystko to nie tylko pogarsza komfort życia, ale wpływa także na rokowanie – podkreśla prof. dr hab. n. med. Ryszard Piotrowicz z Narodowego Instytutu Kardiologii, ekspert kampanii Akcja Kardioprotekcja.

Rdzeniowy zanik mięśni jest chorobą heterogenną: w naturalnym jej przebiegu większość pacjentów słabnie już w pierwszych miesiącach życia, ale są też tacy chorzy, u których choroba ujawnia się dopiero po kilku-kilkunastu latach. Zdarzają się nawet przypadki ujawnienia SMA w wieku dorosłym. Skąd biorą się te różnice? U podłoża rdzeniowego zaniku mięśni leży zbyt mała produkcja w organizmie osoby chorej białka SMN (ang. survival motor neuron), które jest kluczowe dla funkcjonowania neuronów ruchowych i działania mięśni. Szybkość postępowania choroby oraz ciężkość objawów zależą tego, jak dużo białka SMN jest produkowane w organizmie, a to z kolei zależy od liczby posiadanych kopii genu SMN2 (których może być od dwóch do czterech, a nawet więcej). Im więcej kopii tego genu ma pacjent, tym więcej białka SMN znajduje się w jego ciele, co przekłada się na lepsze funkcjonowanie i szansę na lżejszy przebieg choroby. Specjaliści są jednak zgodni, że nie powinno to wpływać na decyzję o podjęciu leczenia modyfikującego przebieg SMA.

Zdarzenia niepożądane stanowią obecnie jedną z dziesięciu głównych przyczyn zgonów i niepełnosprawności na świecie. Jednym z kluczowych rozwiązań jest wprowadzenie rejestru zdarzeń niepożądanych, jednak w dobie cyfryzacji to za mało, rejestr powinien występować w formie elektronicznej. Takie rejestry wprowadziły już m.in. Dania, Niemcy, Austria czy Estonia. Podczas zgłaszania zdarzeń niepożądanych w tych krajach bierze się pod uwagę ważność zgłaszanego zdarzenia czy jego rodzaj. W polskich szpitalach wypadki zranień i skaleczeń w formie elektronicznej rejestruje tylko 24% placówek medycznych, a najnowsze dane zebrane podczas tegorocznej edycji certyfikacji pokazują, że w ostatnim roku liczba tych placówek wzrosła zaledwie o 3%. Zarówno Koalicja na rzecz Bezpieczeństwa Szpitali, jak i Zespół ds. Zapobiegania i Zwalczania Chorób Zakaźnych postulują, aby centralny rejestr zdarzeń niepożądanych był prowadzony wyłącznie w formie elektronicznej, a także powinien być scentralizowany.

Jednym z czynników, który ma istotny wpływ na samopoczucie pacjentów z toczniem rumieniowatym układowym, a którego trudno całkowicie unikać, jest promieniowanie słoneczne. Osoby o jasnej karnacji wykazują szczególną wrażliwość i podatność na występowanie rumienia pod wpływem słońca. Co więcej, może się on pojawić nie tylko na twarzy, ale również na reszcie ciała, tj. na klatce piersiowej i rękach. Dlatego też latem pacjenci z TRU toczą walkę o dobre samopoczucie, mierząc się nie tylko z dolegliwościami skórnymi, ale również m.in. ze zwiększoną męczliwością i bólami stawów.

Należy też jednak pamiętać, że każde nasilenie dolegliwości, takich jak: zmęczenie, zapalenie stawów, obrzęki kończyn dolnych, należy skonsultować z lekarzem reumatologiem. Objawy te mogą przemawiać też za zaostrzeniem niewydolności nerek, nasileniem białkomoczu i mogą być objawem nefropatii toczniowej. Jest to poważna manifestacja tocznia wymagająca diagnostyki – czasem biopsji nerek oraz podjęcia szybkich decyzji terapeutycznych, tj. rozpoczęcia stosowania leków immunosupresyjnych.

2 sierpnia wchodzą w życie przepisy, które ograniczają zdalne wystawianie recept na środki odurzające i psychotropowe. Nowe zasady przepisywania recept wynikają z podpisanego przez Ministra Zdrowia 12 lipca 2023 r.  rozporządzenia  zmieniającego rozporządzenie w sprawie środków odurzających, substancji psychotropowych, prekursorów kategorii 1 i preparatów zawierających te środki lub substancje (Dz.U. poz. 1368).

Wypisaniu recepty na leki psychotropowe i środki odurzające od 2 sierpnia musi towarzyszyć badanie i ocena wpływu leku na pacjenta. Uwaga: mówimy tu o badaniu stacjonarnym, ale też konsultacji przeprowadzonej z pacjentem zdalnie. Pamiętajmy, że konsultacja to obowiązkowa rozmowa z pacjentem na temat jego stanu zdrowia, stanu psychicznego oraz wywiad na temat zażywanych leków. Zasada ta nie dotyczy przepisywania recept w ramach kontynuacji leczenia, jeśli nie upłynęły 3 miesiące od ostatniej wizyty u lekarza i badania pacjenta. Informacja o tym, że wskazany okres nie został przekroczony, będzie zamieszczana  w dokumentacji medycznej pacjenta.

Coraz częściej sztuczna inteligencja może być wsparciem w leczeniu chorób sercowo-naczyniowych. Obecnie, rozpowszechniana jest aparatura do zdalnej diagnostyki, mierząca pracę serca przez całą dobę. Algorytmy są w stanie usprawnić pracę lekarzy, wykonując całkowity odczyt EKG. Algorytm o nazwie CoDE-ACS przetestowany na 10 286 pacjentach w sześciu krajach był w stanie wykluczyć zawał serca u ponad dwukrotnie większej liczby pacjentów z dokładnością 99,6%. Narzędzie AI może pomóc w zlikwidowaniu nierówności w diagnozowaniu choroby. Algorytm jest skuteczny, niezależnie od płci, wieku i wcześniejszych problemów zdrowotnych.

Onkologia to jedna z najszybciej rozwijających się dziedzin medycyny. Coraz częściej wymaga stosowania leczenia skojarzonego, obejmującego (w różnych kombinacjach i sekwencjach) chirurgię, farmakoterapię i radioterapię, a także podejścia wielodyscyplinarnego i współpracy specjalistów oraz ośrodków medycznych. Nie tylko dostęp do nowych innowacyjnych terapii stanowi dziś najistotniejszy problem, jeśli chodzi o leczenie chorych na nowotwory. Zdaniem ekspertów równie ważna jest organizacja leczenia onkologicznego w Polsce. 

– Pojedynczo stosowane metody – chirurgia, radioterapia, leczenie systemowe – nie mogą doprowadzić do wyleczenia wielu chorych na nowotwory. Dużo większą efektywność mają skojarzenia metod leczenia, w tym łączne stosowanie tradycyjnych metod i nowoczesnych terapii. Istotą leczenia skojarzonego w raku płuca jest zachowanie odpowiedniej sekwencji postępowania, dobry przepływ chorego między ośrodkami po to, żeby ścieżka pacjenta była jak najkrótsza i wyniki leczenia chorych były jak najlepsze. Szansę daje ustawa o Krajowej Sieci Onkologicznej, w której najważniejsze znaczenie powinny mieć ośrodki kompleksowego postępowania w nowotworach płuca – zwraca uwagę prof. dr hab. n. med. Maciej Krzakowski, Krajowy Konsultant w Dziedzinie Onkologii Klinicznej.

Komitet ds. Produktów Leczniczych Stosowanych u Ludzi (CHMP) Europejskiej Agencji Leków (EMA) wydał pozytywną opinię, rekomendując empagliflozynę do leczenia osób dorosłych z przewlekłą chorobą nerek (PChN). Empagliflozyna jest obecnie zatwierdzona do leczenia niewydolności serca i cukrzycy typu 2 u osób dorosłych.

– Badanie EMPA KIDNEY, na którym opiera się zalecenie CHMP, wykazało wyraźne korzyści w odniesieniu do pierwszorzędowego punktu końcowego, obejmującego progresję choroby nerek i zgon z przyczyn sercowo-naczyniowych w szerokiej populacji dorosłych pacjentów z przewlekłą chorobą nerek – powiedział prof. William Herrington z Jednostki ds. Badań nad Zdrowiem Populacyjnym Medycznej Rady Naukowej na Uniwersytecie Oksfordzkim w Wielkiej Brytanii i główny współbadacz w badaniu EMPA KIDNEY.