Za nami obchody Światowego Dnia AIDS. Jak obecnie wyglądają statystyki dotyczące zakażeń HIV? W 2023 r. na świecie żyło z HIV 39,9 mln osób. Wirusem zakaziło się 1,3 mln nowych osób, a 630 tys. zmarło na choroby związane z AIDS. W ubiegłym roku w Polsce wykryto 2879 nowo zakażeń, natomiast od początku 2024 r. do końca października tego roku odnotowano kolejne 1972 zakażenia. Według Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH-PIB 322 osoby zakaziły się w Polsce w 2023 r. w wyniku kontaktów homoseksualnych, a 214 osób – w wyniku kontaktów heteroseksualnych. Dodatkowo 36 zgłosiło zakażenie poprzez przyjmowanie narkotyków w iniekcjach, a 25 – poprzez zakażenia wertykalne (matka-dziecko). Większość osób, u których wykryto zakażenie HIV, znalazła się w grupie „brak danych o źródle zakażenia”.

Warto przypomnieć, że test na HIV można zrobić anonimowo, bezpłatnie i bez skierowania w sieci punktów diagnostyczno-konsultacyjnych. Adresy tych punktów znajdują się na stronach aids.gov.pl i leczhiv.pl. Każda osoba aktywna seksualnie powinna zrobić test na HIV. Nie ma znaczenia liczba partnerów, płeć, wiek ani orientacja seksualna.

Na temat zakażeń HIV krąży wiele mitów, np.:

Żadne leki nie chronią przed zakażeniem HIV.

Fakt: Jeśli osoba wie lub obawia się, że będzie miała ryzykowny kontakt seksualny, PrEP – farmakologiczna profilaktyka przedekspozycyjna umożliwia jej zmniejszenie zagrożenia zakażeniem HIV niemal do zera. Ten rodzaj profilaktyki może zapewnić długie życie bez zakażenia. W Polsce jest on łatwo dostępny, ale na razie nierefundowany.

Jeśli prezerwatywa pęknie, można liczyć tylko na szczęście.

Fakt: W takiej sytuacji można skorzystać z PEP – farmakologicznej profilaktyki poekspozycyjnej. Należy zgłosić się jak najszybciej do lekarza, najlepiej specjalisty chorób zakaźnych, który może zalecić PEP. Przyjmowanie leków antyretrowirusowych przez 28 dni po ryzykownej sytuacji zmniejsza zagrożenie zakażeniem HIV niemal do zera.

Leki stosowane w terapii HIV mogą być szkodliwe.

Fakt: Leki antyretrowirusowe zapobiegają namnażaniu HIV w organizmie i zmniejszają jego ilość. Układ odpornościowy odzyskuje sprawność i może zwalczać infekcje. Osoby przyjmujące nowoczesne leki antyretrowirusowe mogą żyć długo w zdrowiu. Podczas konferencji „Od dziedzictwa poprzez partnerstwo do przełomu” doktor Calvin Cohen, dyrektor Global HIV Medical Affairs Gilead, podkreślał, że choć wszystkie dostępne dziś leki na HIV są skuteczne, to jednak istnieją między nimi różnice, które mogą ułatwić lekarzom podejmowanie decyzji dotyczących wyboru najlepszego schematu terapeutycznego dla pacjenta. 

Dostępne obecnie w Polsce terapie to najczęściej jedna tabletka dziennie, ewentualnie iniekcje domięśniowe. Celem lekarzy jest zlecanie terapii maksymalnie uproszczonej, która nie pogarsza komfortu życia pacjenta i dzięki temu jest skuteczniejsza.