2014-03-26 Artykuł

Ponad wiek temu Międzynarodowa Rada Pielęgniarek (ICN) podjęła działania na rzecz uregulowań dotyczących zawodu pielęgniarki, określenia jej roli, rodzaju wykształcenia, w tym także ustalenia definicji pielęgniarki. Od 150 lat pielęgniarstwo zmienia się i rozwija, poszukuje swojego miejsca w systemie, definiując nowe zadania, role, kompetencje wynikające ze zmieniającego się otoczenia i konieczności sprostania potrzebom pacjentów, bez których zawód ten nie miałby sensu istnienia. Wszędzie na świecie pielęgniarki są kluczowym ogniwem systemu ochrony zdrowia, mogącym przyczynić się znacząco do zmniejszenia różnic w dostępie do opieki zdrowotnej (UN, 2010)1. W Polsce od ponad 100 lat kształcimy pielęgniarki w szkołach zawodowych. Od 40 lat mają one możliwość kształcenia na studiach drugiego stopnia i otrzymują tytuł magistra pielęgniarstwa. Szacuje się, że mamy ok. 20 tys. pielęgniarek (196 tys. w systemie), które ukończyły ten rodzaj studiów. Wiele z nich posiada dyplom specjalisty – wg CKPPiP. W latach 2000-2010 tytuł specjalisty uzyskało 15 459 pielęgniarek, a w różnego rodzaju formach certyfikowanego kształcenia podyplomowego wzięło udział ponad 260 tys. 

Znacząca liczba pielęgniarek po średniej szkole medycznej i szkole pomaturalnej skorzystała z tzw. kształcenia uzupełniającego, otrzymując tytuł licencjata (ponad 15 tys. pielęgniarek)2 i są to kwalifikacje zgodne z dyrektywą 36/2005/UE. Pielęgniarka jako pełnoprawny członek zespołu terapeutycznego realizuje wiele cennych inicjatyw zwiększających dostęp społeczeństwa do służby zdrowia. Doświadczenia innych krajów wskazują na zdecydowane korzyści dla wszystkich uczestników systemu. W praktyce klinicznej pielęgniarki coraz częściej korzystają z nowoczesnych technik komunikowania się, tj. telefonów komórkowych czy też internetu. Po narzędzia te sięgają coraz chętniej. Dostrzegają też nowe możliwości, jakie stwarza dyrektywa w sprawie transgranicznych praw pacjenta (24/2011/UE), gdzie pojawia się nowe wyzwanie, tj. kontynuacja opieki ponad granicami. Przyszłością jest usługa nazywana telepielęgniarstwem, wykorzystująca dostępność telefonów czy internetu. Udzielanie przez pielęgniarki porad przez telefon to nic nowego, gdyż istnieją już takie formy, jak np. monitorowanie poziomu glukozy czy przestrzegania zaleceń terapeutycznych przez sms; to jedno z wielu rozwiązań, z jakich korzystają pielęgniarki na świecie. Dzięki tego rodzaju usłudze w ciągu 3 miesięcy badania zaobserwowano obniżony poziom HbA1c o 15% punktów, a o 5% w ciągu następnych 6 miesięcy w porównaniu z wartością wyjściową (Hee-Seung et al. 2007)4. Poszerzeniu kompetencji sprzyjają także nowe role podejmowane przez pielęgniarki, które nabywają wiedzę i umiejętności podczas kształcenia ustawicznego. Powoduje to potrzeby rozwoju wiedzy, znawstwa i umiejętności uzyskiwanych drogą formalnego wyższego kształcenia, jak i praktyki opartej na rozwoju nauki. Rolą taką jest Zaawansowana Praktyka Pielęgniarska (APN), sytuująca pielęgniarkę na poziomie asystenta, a w niektórych krajach często z kompetencjami do diagnozowania i leczenia. Dzięki wprowadzeniu na świecie zaawansowanej praktyki pielęgniarskiej zwiększy się możliwość zapewnienia dostępnych i sprawiedliwych świadczeń opieki zdrowotnej społeczeństwu, które z uwagi na obszar zamieszkania, czy też inne czynniki stratyfikacyjne miało ograniczony dostęp do nich. Przyjęta 22 stycznia 2011 r. przez Parlament Europejski dyrektywa 2011/24/UE, dotycząca transgranicznych praw pacjenta, doprecyzowuje prawa obywateli do wysokiej jakości bezpiecznych świadczeń zdrowotnych na terenie całej UE i podkreśla dostęp obywateli do kontynuacji leczenia podjętego poza granicami kraju, także z wykorzystaniem usług IT. W tym zakresie pielęgniarki mogą również odegrać znaczącą rolę.

Copyright © Medyk sp. z o.o