Kiedy pacjent skarży się na objawy związane z zaburzeniami rytmu serca, które występują rzadko i trwają krótko, ich wychwycenie w zapisie badania elektrokardiograficznego (EKG) lub nawet w 24-godzinnym zapisie badania EKG  metodą Holtera jest trudne, a czasem wręcz niemożliwe. W takich przypadkach pomocne okazują się nowoczesne rejestratory arytmii - urządzenia miniaturowej wielkości, przypominające maleńkie, cienkie płytki, które wszczepia się pod skórę w takim miejscu, że odbierają one sygnał EKG. Urządzenia analizują odebrane sygnały i jeśli pojawi się coś, co wzbudza podejrzenie, że dany sygnał może być arytmią, zapisują w pamięci odpowiednie fragmenty EKG.

W Polsce rejestratory arytmii są wszczepiane od kilkunastu lat, jednak ze względu na brak refundacji stosuje się je rzadko, u najbardziej potrzebujących chorych. Eksperci są zgodni, że rzeczywiste potrzeby są dużo większe.

30 lipca 2019 r. równocześnie w dwóch ośrodkach w Polsce wykonano implantację miniaturowego rejestratora arytmii Biomonitor 3. W I Klinice Kardiologii Szpitala Klinicznego Przemienienia Pańskiego przy ulicy Długiej w Poznaniu wszczepienie przeprowadził zespół kierowany przez prof. Przemysława Mitkowskiego (kierownik Kliniki: prof. Maciej Lesiak), a w I Katedrze i Klinice Kardiologii Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego zespół kierowany przez prof. Marcina Grabowskiego (kierownik Kliniki: prof. Grzegorz Opolski).

Poznańską pacjentką była 27-latka z licznymi utratami przytomności, których przyczyn nie udało się ustalić, pomimo przeprowadzenia licznych badań dodatkowych. W Warszawie zabieg implantacji rejestratora arytmii wykonano u pacjentki z nawracającymi utratami przytomności, u której dotychczasowa szeroka diagnostyka, włącznie z badaniem elektrofizjologicznym serca, nie wskazała przyczyny objawów.

Jak podkreślają eksperci, przebieg zabiegu implantacji najnowszych generacji rejestratorów różnych producentów jest mało inwazyjny. Wszczepienie urządzenia polega na wstrzyknięciu za pomocą specjalnego systemu dostarczającego cienkiego, niespełna kilkucentymetrowego rejestratora sygnału elektrokardiograficznego. Urządzenie jest implantowane pod skórą klatki piersiowej po lewej stronie mostka. Zabieg jest wykonywany w znieczuleniu miejscowym i trwa około 3 minut. Blizna na skórze ma jedynie około 1 cm długości.

Wszczepione pacjentom w Poznaniu i w Warszawie urządzenia pozwalają na rejestrację zaburzeń rytmu w okresie do 4 lat. W przypadku wystąpienia niepokojących objawów pacjent może wyzwolić zapis i transmisję rytmu serca do centrum monitorowania. Komunikacja może być wykonana za pomocą telefonu komórkowego typu smartfon i aplikacji dla pacjenta, a zapis jest natychmiast dostępny do interpretacji przez lekarza. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowego rytmu serca, urządzenie samo dokonuje zapisu i transmisji EKG.

Komentarz eksperta

prof. dr hab. n. med. Piotr Kułakowski, Klinika Kardiologii Centrum Medycznego Kształcenia Poyplomowego w Warszawie:

„Implantowane rejestratory EKG (ILR – implantable loop recorders lub ICM – implantable cardiac monitors) są stosowane u chorych z niewyjaśnionymi omdleniami, u chorych z niepewnym rozpoznaniem padaczki, niewyjaśnionymi kołataniami serca, a także u chorych po kryptogennym udarze mózgu w celu wykrycia migotania przedsionków (AF) jako ewentualnej przyczyny udaru oraz w celu oceny skuteczności terapii antyarytmicznej.

W jednym z ostatnio opublikowanych badań wykazano, że implantacja tych urządzeń jest skuteczna i bezpieczna, a odsetek powikłań bardzo niski, sięgający 1,5%.

Wiele wskazań do implantacji rejestratorów EKG ma klasę wskazań I lub IIA. Oznacza to, że te urządzenia powinny być stosowane znacznie szerzej w codziennej praktyce lekarskiej w Polsce. Niestety, w naszym kraju zabieg implantacji ICM jest nadal nierefundowany. W Polsce ocenia się zapotrzebowane na ICM na około 100-220 implantacji/rok/mln mieszkańców. Tymczasem w 2018 r. w całej Polsce wszczepiono niewiele ponad 100 takich urządzeń. Poprawa w tym zakresie, jak również dalsza miniaturyzacja i obniżenie ceny urządzenia, to wyzwania na najbliższą przyszłość”.