Synowektomia radioizotopowa (radiosynowektomia) to bezpieczna i skuteczna metoda miejscowego leczenia nieinfekcyjnych stanów zapalnych w obrębie stawów, występujących m.in. w reumatoidalnym zapaleniu stawów (RZS) i łuszczycy. Podany bezpośrednio do stawu radiofarmaceutyk niszczy zmienioną zapalnie błonę maziową, zmniejsza wysięk, powoduje ustąpienie bólu i pomaga przywrócić ruchomość stawu, poprawiając jakość życia pacjenta.

Radiosynowektomia jest metodą leczenia z zakresu procedur medycyny nuklearnej. Polega na miejscowym leczeniu nieinfekcyjnych stanów zapalnych w obrębie stawów, przebiegających z rozrostem zmienionej zapalnie błony maziowej. Leczenie odbywa się z wykorzystaniem radiofarmaceutyków, czyli leków zawierających odpowiedni radioizotop. Radioizotopy stosowane do leczenia emitują  promieniowanie β (beta). Radiofarmaceutyki podaje się bezpośrednio do stawu w postaci zastrzyku.

Działanie lecznicze radiofarmaceutyku polega na stopniowym włóknieniu zmienionej zapalnie błony maziowej stawu, zahamowaniu wysięków i eliminacji stanów zapalnych w jamie stawowej. Dzięki temu stan zapalny nie rozwija się, a elementy chrzęstne i kostne w stawie nie podlegają dalszej destrukcji. Obrzęki i ból ustępują, zwiększa się ruchomość stawu, a tym samym – poprawia się jakość życia pacjenta.W odpowiednim wskazaniu skierowanie na leczenie może wystawić lekarz specjalista.

"Z uwagi na nieinwazyjny charakter i wysoką skuteczność terapeutyczną radiosynowektmii, do leczenia tą metodą kwalifikowani są pacjenci z przewlekłymi stanami zapalnymi stawów, w których doszło do patologicznego przerostu błony maziowej" – mówi prof. Leszek Królicki, prezes Polskiego Towarzystwa Medycyny Nuklearnej, konsultant krajowy w dziedzinie medycyny nuklearnej.

Według zaleceń Europejskiego Towarzystwa Medycyny Nuklearnej radiosynowektomia izotopowa jest wskazana u pacjentów, u których dolegliwości, takie jak obrzęk, ból, czy ograniczenie ruchomości stawu, utrzymują się lub nawracają, mimo prób leczenia innymi metodami.

"Zabiegi z zastosowaniem radiosynowektomii stosuje się m.in. w terapii reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS), łuszczycowego zapalenia stawów, w stanach zapalnych i przewlekłych zmianach zwyrodnieniowych przebiegających z wysiękiem" – tłumaczy prof. Leszek Królicki.

Jak przebiega zabieg?

Lek radioizotopowy wstrzykuje się precyzyjnie do stawu, gdzie występuje stan zapalny. Zarówno radiofarmaceutyk, jak i jego dawka zależą od wielkości stawu. Często oprócz radiofarmaceutyku pacjentowi podaje się również lek sterydowy, który pozwala ograniczyć stan zapalny i zmniejszyć dolegliwości bólowe. Od momentu podania radiofarmaceutyku pacjent powinien ograniczać ruchy leczonego stawu przez ok. 48 godz.

"Stabilizacja stawu po zabiegu radiosynowektomii jest bardzo ważna, ponieważ zapewnia odpowiednią penetrację leku do błony maziowej i zapobiega ewentualnemu cofnięciu się radiofarmaceutyku do kanału wkłucia, co mogłoby prowadzić do rozwinięcia zapalenia skóry" – mówi prof. Leszek Królicki.

Najważniejszymi przeciwwskazaniami do zabiegu są: ciąża, karmienie piersią, miejscowa infekcja skóry, uszkodzona torbiel podkolanowa.

Metoda skuteczna i refundowana

Razem z radiofarmaceutykiem leczniczym podawana jest mała dawka radiofarmaceutyku pozwalającego na wykonanie badania scyntygraficznego. Dzięki temu ocenia się, czy podanie leku przebiegło właściwie.

"Skuteczność leczenia metodą radiosynowektomii ocenia się po minimum trzech miesiącach od wykonania zabiegu. Ocenia się, czy ustąpił wysięk stawowy, zmniejszyły się lub ustąpiły dolegliwości bólowe, poprawiła się lub powróciła ruchomość stawu. Radiosynowektomia to skuteczna metoda lecznicza, nierzadko pozwalająca całkowicie wyleczyć nieinfekcyjne stany zalane stawów i uniknąć operacji chirurgicznej" – podkreśla prof. Leszek Królicki.

Przez tydzień od zabiegu radiosynowektomii pacjenci muszą unikać nadmiernego obciążenia stawu, w tym wysiłku fizycznego oraz długich spacerów. Promieniowanie jonizujące nie działa poza obręb leczonego stawu, dlatego nie ma potrzeby izolowania się od członków rodziny i innych osób. Dolegliwości z reguły ustępują stopniowo po kilku tygodniach od zabiegu.